Nielegalne wysypiska śmieci wciąż są w Polsce prawdziwą plagą. Wiele z nich zawiera niebezpieczne odpady, które zagrażają nie tylko środowisku naturalnemu, ale też ludziom. Samorządy dostaną jednak w 2025 r. dodatkowe pieniądze z budżetu państwa na likwidację takich miejsc. Zmieniono również przepisy, aby ułatwić gminom dostęp do środków na ten cel.
Na usuwanie nielegalnych wysypisk rząd daje 200 mln zł
W 2025 roku samorządy otrzymają 200 mln zł na usuwanie nielegalnych wysypisk śmieci. Taką informację przekazała minister klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska podczas konferencji prasowej 21 lutego 2025 r. Środki w tej kwocie zostały już zabezpieczone w rezerwie celowej budżetu państwa. W pierwszej kolejności mają być one przeznaczone na likwidację oraz utylizację niebezpiecznych odpadów, a więc takich, które mogą zagrażać życiu i zdrowiu ludzi oraz środowisku.
W trakcie konferencji minister zapowiedziała „wielkie sprzątanie” po latach nielegalnego gromadzenia niebezpiecznych odpadów „w różnych miejscach i bez żadnej kontroli”. Dodała również, że celem ministerstwa jest jednak „nie tylko usuwanie nielegalnych śmietnisk, ale i uszczelnienie systemu, by nie tworzyły się nowe takie, szkodliwe dla ludzi i środowiska, miejsca”.
Przeczytaj także: Kary za zaśmiecanie różnią się od siebie w zależności do tego, czy sprawca śmieci w lesie, czy w mieście.
Pieniądze dostaną na razie wybrane gminy
Z dofinansowania skorzysta na razie tylko kilka gmin, które zostały wytypowane na podstawie list sporządzonych przez wojewódzkie inspektoraty ochrony środowiska. Głównym kryterium wyboru była szkodliwość odpadów, których usunięcie jest najpilniejsze m.in. ze względu na dużą ilość oraz usytuowanie w pobliżu zabudowań mieszkalnych i obiektów użyteczności publicznej.
Powyższe kryteria spełniły 23 gminy, jednak pieniądze dostanie tylko 9 gmin:
- Kutno i Szczerców (woj. łódzkie),
- Sosnowiec, Szczekociny, Siemianowice Śląskie i Mykanów (woj. śląskie),
- Stąporków i Pińczów (woj. świętokrzyskie),
- Spytkowice (woj. małopolskie).
W powyższych lokalizacjach znajdują się nielegalne wysypiska śmieci zawierające najbardziej szkodliwe odpady. Są to głównie odpady chemiczne m.in. odpady z przemysłu farbiarskiego, lakierniczego oraz motoryzacyjnego.
Nowe przepisy i obietnica większych środków
Aby ułatwić samorządom pozyskiwanie środków na usuwanie nielegalnych wysypisk śmieci, zmieniono też przepisy. Chodzi tu o ustawę z 21 listopada 2024 r. o zmianie ustawy o odpadach oraz ustawy o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw, która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2025 r.
Nowe przepisy umożliwiają przede wszystkim tworzenie rezerwy celowej w budżecie państwa na wsparcie samorządów w likwidacji niebezpiecznych odpadów. Ponadto zapewniają samorządom większe dofinansowanie na ten cel niż dotychczas. Wcześniej nie mogło ono bowiem przekroczyć 80% kosztów przedsięwzięcia, natomiast teraz może pokryć nawet 99% ich wartości.
Podczas wspomnianej wyżej konferencji prasowej minister Paulina Hennig-Kloska zapewniła również, że będzie zabiegała w Ministerstwie Finansów o zabezpieczenie w budżecie większych środków na nielegalne wysypiska śmieci. Umożliwiają to przepisy ustawy, które przewidują maksymalny limit wydatków na ich likwidację w kwocie do 300 mln zł w każdym kolejnym roku w latach 2025-2027. W tym roku jest więc szansa na dodatkowe 100 mln zł, które pozwoli na zlikwidowanie pozostałych 14 wysypisk, jakie zakwalifikowały się w naborze.
