Pomoc społeczna oparta jest w części na zasadzie współdziałania. Osoby korzystające z pomocy zobowiązane są współpracować w celu rozwiązywania swojej trudnej sytuacji życiowej. Brak inicjatywy może okazać się bardzo kosztowny. W ostatecznym rozrachunku może bowiem doprowadzić nawet do pozbawienia świadczeń.
Cele pomocy społecznej
Pomoc społeczna ma na celu przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych. W ramach udzielanej pomocy bierze się pod uwagę uprawnienia, zasoby i możliwości osoby, której pomoc ma być udzielona. Wbrew obiegowej opinii nie jest bowiem tak, że zasiłki dostaje się z automatu. Nawet jeśli dana osoba spełnia podstawowe kryteria otrzymania pomocy, to w wyjątkowych przypadkach może takiej pomocy nie otrzymać. Zdarzyć się tak może zwłaszcza w sytuacji, gdy osoba oczekująca pomocy nie współdziała z pracownikiem socjalnym w rozwiązywaniu swojej trudnej sytuacji życiowej.
Przykłady braku współdziałania
Przepisy nie precyzują wprost na czym polega brak współdziałania. Uznanie danej postawy, czy zachowania za brak współdziałania pozostaje więc elementem bardzo ocennym. Pewne wskazówki odczytać można jednak z art. 11 ust. 2 oraz art. 107 ust. 4a ustawy o pomocy społecznej. I tak, do kwalifikowanych form braku współdziałania można zaliczyć:
- odmowę zawarcia kontraktu socjalnego;
- niedotrzymywanie postanowień kontraktu socjalnego;
- nieuzasadnioną odmowę podjęcia zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przez osobę bezrobotną;
- nieuzasadnioną odmowę podjęcia lub przerwanie szkolenia, stażu, przygotowania zawodowego w miejscu pracy, wykonywania prac interwencyjnych, robót publicznych, prac społecznie użytecznych;
- odmowę lub przerwanie udziału w działaniach w zakresie integracji społecznej realizowanych w ramach Programu Aktywizacja i Integracja;
- nieuzasadnioną odmowę podjęcia leczenia odwykowego w zakładzie lecznictwa odwykowego przez osobę uzależnioną.
Konsekwencje braku współdziałania
Stwierdzenie przez pracownika socjalnego braku współdziałania może w pierwszej kolejności prowadzić do ograniczenia wysokości lub rozmiaru świadczeń. To jednak nie wszystko. Oceniając bowiem całokształt stanu faktycznego osoba niewspółpracująca musi się bowiem liczyć z:
- odmową przyznania świadczenia;
- uchyleniem decyzji o przyznaniu świadczenia;
- wstrzymaniem świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej.
Oczywiście organ do spraw pomocy społecznej za każdym razem powinien brać pod uwagę wszystkie okoliczności konkretnej sprawy. Czasami bowiem brak współdziałania nie wynika ze złej woli, tylko z sytuacji obiektywnych. Aby jednak uniknąć zarzutu braku współdziałania z pracownikiem socjalnym należy pamiętać o paru bardzo prostych zasadach. Zawsze warto być otwartym na pomoc oraz aktywnie uczestniczyć w działaniach zmierzających do poprawy swojej trudnej sytuacji życiowej. Działanie takie pozwoli w pełni wykorzystać potencjał pomocy społecznej.
