Choroba zawodowa pracownika powstaje na skutek działania czynników szkodliwych dla zdrowia lub na skutek samego sposobu wykonywania czynności służbowych. Czasami chorobę zawodową rozpoznaje się jeszcze podczas pełnienia obowiązków przez pracownika, czasem – dopiero po ustaniu stosunku pracy. Czy w związku ze stwierdzeniem takiego schorzenia pracodawca ma jakieś dodatkowe obowiązki wobec pracownika?
Jak chorobę zawodową definiuje Kodeks pracy?
Choroba zawodowa pracownika została zdefiniowana w artykule 2351 Kodeksu pracy:
Za chorobę zawodową uważa się chorobę, wymienioną w wykazie chorób zawodowych, jeżeli w wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, że została ona spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy, zwanych „narażeniem zawodowym”.
Choroba zawodowa pracownika: przyczyny
Choroba zawodowa pracownika, jak widać na podstawie definicji, może mieć różne podłoże. Czasami jest wynikiem środowiska pracy – dobrym przykładem są choroby płuc u górników (zwłaszcza pylica). Czasami z kolei choroba zawodowa pracownika to skutek sposobu wykonywanych czynności. Tutaj można wskazać np. osoby pracujące na produkcji (i wykonujące pracę przy maszynach, które wymagają pozycji stojącej przy ich obsługiwaniu). Długotrwałe przebywanie w pozycji stojącej może mieć bowiem negatywny wpływ na organizm. Choroba zawodowa pracownika może być stwierdzona jeszcze podczas jego stosunku pracy, ale także i po jego ustaniu. Warunek – aby stwierdzenie choroby zawodowej było możliwe, konieczne jest udokumentowanie objawów choroby zawodowej podczas trwania stosunku pracy. Istnieje specjalny wykaz chorób zawodowych – objawy muszą wskazywać na jedną z chorób wymienionych w rejestrze.
Obowiązki pracodawcy
Pracodawca w takiej sytuacji jest obowiązany podjąć pewne działania – na podstawie art. 235 par.3:
W razie rozpoznania u pracownika choroby zawodowej, pracodawca jest obowiązany:
1) ustalić przyczyny powstania choroby zawodowej oraz charakter i rozmiar zagrożenia tą chorobą, działając w porozumieniu z właściwym państwowym inspektorem sanitarnym;
2) przystąpić niezwłocznie do usunięcia czynników powodujących powstanie choroby zawodowej i zastosować inne niezbędne środki zapobiegawcze;
3) zapewnić realizację zaleceń lekarskich.
Jeśli zatem lekarz potwierdzi u pracownika objawy wskazujące na chorobę zawodową, to pracodawca ma obowiązek przede wszystkim usunąć czynniki, które spowodowały chorobę. Jeśli do takich czynników zalicza się środowisko pracy, pracodawca musi po prostu przenieść pracownika na inne stanowisko, w którym czynniki środowiskowe nie będą mu już zagrażać. Konieczne może okazać się również pozwolenie na stosowanie częstszych przerw w pracy czy innych zaleceń lekarza.
To, ile czasu pracodawca ma na przeniesienie pracownika, jest określone w orzeczeniu lekarskim. Pracodawca dokonuje przeniesienia w trybie polecenia służbowego. Jeżeli pracodawca nie jest w stanie przenieść pracownika na inne stanowisko, to może wypowiedzieć mu umowę o pracę. Takie sytuacje zdarzają się, jeśli wszyscy pracownicy wykonują pracę w tych samych warunkach.
Konieczne może okazać się również pozwolenie na stosowanie częstszych przerw w pracy czy innych zaleceń lekarza.
Uwaga: choroba zawodowa jest podstawą do przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy.
To obowiązki względem pracownika; pracodawca musi jednak zawiadomić o wszystkim (i to niezwłocznie) państwowemu inspektorowi sanitarnemu i właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy.
