Portal DOM, czyli Portal Danych o Obrocie Mieszkań, to jedna z obietnic rządu, która – choć ważna – często jest pomijana w dyskusji na temat projektowanych zmian na rynku nieruchomości. Odpowiedni projekt przepisów ma zostać przyjęty jeszcze w IV kwartale 2024 r., jednak samo utworzenie portalu z bieżącymi cenami transakcyjnymi nieruchomości prawdopodobnie potrwa jeszcze kilka lat. Prezes Centrum AMRON podsuwa jednak inne rozwiązanie – i uważa, że można byłoby skorzystać z informacji gromadzonych przez banki.
Dane zebrane przez banki mogą zastąpić portal DOM? Prezes Centrum AMRON komentuje
Wiadomo już, że niezależnie od losów Kredytu na start, rząd chce utworzyć portal DOM, czyli portal z aktualnymi cenami transakcyjnymi nieruchomości. Portal ma m.in. uzupełnić ochronę praw nabywców na rynku mieszkaniowym; znajomość cen transakcyjnych pozwoli im na skuteczniejsze negocjacje ze sprzedającymi oraz omijanie nieruchomości, których ceny są znacząco zawyżone. Rząd zamierza przyjąć projekt jeszcze w IV kwartale 2024 r., ale najprawdopodobniej portal zacząłby funkcjonować dopiero kilka lat później. Jak jednak zauważa w rozmowie z bank.pl dr Jacek Furga, prezes Centrum AMRON i prezes Centrum Procesów Bankowych i Informacji,
Rządowa inicjatywa utworzenia Portalu Danych o Obrocie Mieszkań (Portal DOM) jest w pewnym sensie wyważaniem otwartych drzwi, bowiem Związek Banków Polskich posiada podobną platformę informacyjną, która po drobnych i niekosztownych modyfikacjach może spełniać oczekiwania autorów rządowego projektu.
Jak twierdzi dr Furga, już 25 lat temu pierwsza wersja Rekomendacji J (pochodzącej jeszcze nie od KNF, a od Komisji Nadzoru Bankowego) zobowiązała banki do prowadzenia własnej, międzybankowej bazy o rynku nieruchomości. Dzięki informacji w niej zawartych banki miały zyskać możliwość weryfikowania zmiany wartości zabezpieczeń hipotecznych w udzielanych kredytach. W efekcie w 2004 r. utworzono, przy Związku Banków Polskich, system AMRON – czyli system Analiz i Monitorowania Rynku Obrotu Nieruchomościami. Jak komentuje dr Furga, system ten już teraz gromadzi właściwie 99 proc. informacji, które miałby gromadzić i udostępniać portal DOM. Prezes Centrum AMRON dodaje też, że
Nie zbieramy jedynie informacji o repertorium aktu notarialnego, czyli o numerach aktów notarialnych. Ale posiadamy wszelkie inne informacje o nieruchomościach, ich cenach, i jesteśmy skłonni po konsultacjach z rządem udostępniać je osobom fizycznym.
Dane nie byłyby dostępne cały czas; dr Furga sugeruje, że obywatele mieliby do nich bezpłatny dostęp np. trzy razy w roku. Jak można się spodziewać, w innym wypadku musieliby uiścić dodatkową opłatę.
Włączenie notariuszy do obiegu informacyjnego mogłoby „spełnić oczekiwania rządu”
Zdaniem prezesa Centrum AMRON dołożenie do obecnego systemu AMRON informacji przekazywanych przez notariuszy pozwoliłoby uzyskać wystandaryzowane, obiektywne dane o transakcjach; dr Furga zaznacza przy tym, że już od 10 lat ZBP rozmawia o włączeniu kancelarii notarialnych do obiegu informacyjnego. Jego zdaniem takie rozwiązanie pozwoliłoby na spełnienie oczekiwań rządu – i to przy stosunkowo niewielkich nakładach finansowych. Cały system mógłby zostać też udostępniony obywatelom znacznie szybciej. Nie wiadomo jednak, jak do takiego pomysłu podejdą rządzący – i czy będą skłonni do ponownej zmiany projektu przepisów. Związek Banków Polskich wysłał w tej sprawie oficjalne pismo, skierowane do ministra rozwoju i technologii.
