Jak podzielić rodzinę? Wprowadzić dopłatę, która w wypadku pobierania przez jedną osobę jest wyższa, niż w przeliczeniu na całe gospodarstwo domowe. O sprawie donosi "Prawo.pl", a wspomniany serwis takie informacje uzyskał od urzędników samorządowych. Sytuacja jest kuriozalna. Dlaczego? Na potrzeby dodatku osłonowego przykładowa 6-osobowa rodzina mogła uzyskać wsparcie w kwocie 1437,50 zł. Przy dodatku węglowym nagle się okazuje, że rodzina już wspólnie nie gospodaruje, a stanowi pięć gospodarstw domowych: małżeństwo oraz cztery jednoosobowe gospodarstwa.

Bo każde z dzieci oświadcza, że gospodaruje samodzielnie. Mimo że w lokalu znajduje się jeden piec, to — sumując wnioskowaną kwotę każdego z gospodarstw — rodzina chce uzyskać 15 tysięcy złotych. Coraz częściej także osoby, które żyją w małżeństwie i mają więcej niż jedną nieruchomość, zgłaszają, że żyją w separacji faktycznej, więc zyskują w sumie 6 tysięcy złotych. Nawet gdy w drugim z domów nikt faktycznie nie mieszka.

Taki trend ma miejsce m.in. w gminie Niedźwiedź (pow. limanowski). Tam, jak się okazuje, 3 tysiące pieców obsługuje aż 15 tys. gospodarstw domowych. Bardzo duża liczba wnioskujących domowych to gospodarstwa jednoosobowe, a urzędnicy nie mają żadnych narzędzi, by takie oświadczenia weryfikować.

Dyrektor biura Śląskiego Związku Gmin i Powiatów, zapytany przez "Prawo.pl", tłumaczy:

Ale czy te przepisy są nieostre, czy mają właśnie być tak stosowane?

Generalnie sama sytuacja może być odebrana jako pewne niedopatrzenie na etapie tworzenia prawa. Ustawa o dodatku węglowym w kontekście gospodarstwa domowego wskazuje, że jest to:

Nie ma znaczenia, kto jest właścicielem nieruchomości, znaczenia nie ma też także obowiązek meldunkowy. Gospodarstwo wieloosobowe to zatem osoby, które nie tylko razem zamieszkują, ale i gospodarują. Wystarczy gospodarować osobno i... pieniądze same lecą z nieba.

Gdy zainteresowani zaczęli to dostrzegać, wiele osób wycofało swój wniosek i złożyło drugi — tym razem "rozbijając" rodzinę.

Resort dostrzega potrzebę zmiany przepisów, ale z drugiej strony zwraca uwagę na to, że gminy mają możliwości, by weryfikować prawidłowości składanych wniosków.

Sytuacja pokazuje przede wszystkim to, że kult cwaniactwa jest wiecznie żywy, a Polakom potrzeba jeszcze wielu lat, by zyskać pewną społeczną odpowiedzialność i uczciwość wobec państwa. Mimo tego trzeba pamiętać, że składanie fałszywego oświadczenia skutkuje karą więzienia — także we wniosku o dodatek węglowy.

Pojawia się jeszcze jedna koncepcja: być może taka luka została specjalnie przewidziana. Premiowanie cwaniactwa jest w społecznym odczuciu czymś pozytywnym (choć patologicznym z natury), więc niewykluczone, że jest to forma puszczenia oczka do co bardziej "odważnych", by jeszcze bardziej podziękowali rządzącym za wsparcie. A jak coś jest nie tak, to — jak widać powyżej — zawsze można zwalić winę na samorządy, które nie dopilnowały.