Od listopada 2019 roku komornicy, zupełnie niczym ich francuscy odpowiednicy stali się sądowymi super doręczycielami. Gdy strona procesu miga się od odbierania sądowej korespondencji, sąd może zlecić doręczenie pozwu właśnie za pośrednictwem komornika. Jak wygląda doręczenie przez komornika?
Pomimo możliwości technologicznych, polskie postępowanie sądowe wciąż jest mocno analogowe. Tu króluje papier, opasłe tomiska i absurdalne wręcz podejście do kwestii doręczeń korespondencji. To oczywiście nie jest wina sędziów, a w dużej mierze złego prawa, które nie widzi problemu. Fikcja doręczenia, pomimo swojego mocnego oparcia na gruncie przepisów została uznana za niesprawiedliwą. Ustawodawca stwierdził, że to instytucja zbyt często nadużywana przez nieuczciwych wierzycieli. Dlatego uznano, że doręczanie pism sądowych należy polecić komornikom sądowym.
Doręczenie korespondencji przez komornika funkcjonuje od listopada. Na ocenę i przydatność tych rozwiązań z pewnością jeszcze przyjdzie nam poczekać. Są jednak pewne przesłanki do uznania, że ustawodawca nie bardzo wierzy w ich skuteczność. Zgodnie z nowelizacją procedury, jaka miała miejsce w lutym, doręczenie nakazu zapłaty z EPU jest skuteczne, o ile pozew wysłano na adres zameldowania pozwanego. To podejście nawet bardziej rygorystyczne niż doręczenie przez awizo. Warto jednak opisać, jak wygląda doręczenie przez komornika.
Doręczenie przez komornika
Procedura rozpoczyna się poprzez tradycyjne doręczenie korespondencji pozwanemu na wskazany przez powoda adres. Dopiero gdy to okaże się bezskuteczne, sąd zleci powodowi, aby wspomniany pozew doręczył za pośrednictwem komornika.
Art. 139(1) § 1. Jeżeli pozwany, pomimo powtórzenia zawiadomienia zgodnie z art. 139 § 1 zdanie drugie, nie odebrał pozwu lub innego pisma procesowego wywołującego potrzebę podjęcia obrony jego praw, a w sprawie nie doręczono mu wcześniej żadnego pisma w sposób przewidziany w artykułach poprzedzających i nie ma zastosowania art. 139 § 2-31 lub inny przepis szczególny przewidujący skutek doręczenia, przewodniczący zawiadamia o tym powoda, przesyłając mu przy tym odpis pisma dla pozwanego i zobowiązując do doręczenia tego pisma pozwanemu za pośrednictwem komornika.
Od zlecenia dokonania tej czynności przez sąd, powód ma dwa miesiące na przedstawienie raportu z tego, jak wyglądało doręczenie przez komornika. Może również wskazać inny adres pozwanego lub przedstawić dowód, że ten faktycznie pod wskazanym przez niego adresie mieszka.
§2. Powód w terminie dwóch miesięcy od dnia doręczenia mu zobowiązania, o którym mowa w § 1, składa do akt potwierdzenie doręczenia pisma pozwanemu za pośrednictwem komornika albo zwraca pismo i wskazuje aktualny adres pozwanego lub dowód, że pozwany przebywa pod adresem wskazanym w pozwie. Po bezskutecznym upływie terminu stosuje się przepis art. 177 § 1 pkt 6.
Doręczenie przez komornika – ile to kosztuje?
Wniesienie wniosku o doręczenie przez komornika wiąże się z koniecznością uiszczenia opłaty. Suma tych opłat może wynosić do 120 zł i jest niejako składkowa. Nie w każdej sprawie może zachodzić konieczność uiszczania jej w maksymalnej wysokości.
- 60 zł – opłata za doręczenie korespondencji przez komornika;
- 20 zł – zryczałtowany koszt dojazdu, gdy adresat mieszka w odległości co najmniej 10 km od kancelarii komornika;
- 40 zł – opłata za ustalenie innego adresu pozwanego.
Samo doręczenie przez komornika jest uregulowane w art. 3a ustawy o komornikach sądowych. Uregulowanie przypomina niego grę paragrafową.
Po złożeniu wniosku o doręczenie, komornik w ciągu 14 dni przystępuje do próby doręczenia. W tym celu osobiście, bądź poprzez upoważnionego pracownika kancelarii udaje się pod wskazany przez wnioskodawcę adres. Od wyniku tych czynności uzależnione jest dalsze postępowanie.
- Jeżeli zastanie adresata, doręcza mu załączoną przez powoda korespondencję, spisuje protokół z czynności i sprawa jest zakończona.
- Jeżeli adresata nie zastano, komornik ustala, czy adresat faktycznie zamieszkuje pod wskazanym adresem. W tym celu może rozpytać domowników, sąsiadów bądź obecnych pracowników administracji budynku. Z ustaleń komornik oczywiście sporządza odpowiedni protokół.
Doręczenie przez komornika
Jeżeli komornik ustalił, że adresat pod wskazanym adresem nie mieszka, zwraca wnioskodawcy pismo wraz z informacją o poczynionych ustaleniach. To samo robi w sytuacji, kiedy nie udało mu się ustalić, czy pod wskazanym adresem pod tym adresem faktycznie mieszka.
W sytuacji, gdy komornik ustalił, że poszukiwana przez niego osoba pod tym adresem mieszka, w skrzynce pozostawia awizo. Adresat ma 14 dni na odebranie przesyłki w kancelarii komornika. Po upływie tego terminu pismo uważa się za doręczone. Z protokołu komornika musi jednak jasno wynikać, że adresat pod tym adresem faktycznie mieszka. O swoich ustaleniach komornik musi poinformować wnioskodawcę. Bardzo ważne jest to, że doręczenie pisma może nastąpić wyłącznie do rąk własnych adresata. Komornik nie może go doręczyć małżonkowi lub dorosłym domownikom, tak jak może to zrobić listonosz. Takich domowników komornik dodatkowo poucza o tym, że adresat może osobiście odebrać pismo w kancelarii.
Art. 3a ust. 3 (…)Jeżeli pod wskazanym adresem zastano dorosłego domownika adresata, o możliwości odbioru pisma poucza się dodatkowo tego domownika.
Doręczenie przez komornika – ustalenie adresu
W przypadku gdy próby doręczenia nie przyniosą oczekiwanych skutków, komornik może ustalić inny adres pozwanego. Dzieje się to jednak na wyraźny wniosek wnioskodawcy. Poszukiwanie adresu pozwanego podlega opłacie w wysokości 40 zł. O wskazanie adresu komornik może zwrócić się do trzech podmiotów.
art. 3b W przypadku zwrotu przez komornika pisma, o którym mowa w art. 3a ust. 4, podmiot zlecający może wystąpić do tego komornika z wnioskiem o podjęcie czynności zmierzających do ustalenia aktualnego adresu zamieszkania adresata. W tym celu komornik może żądać niezbędnych informacji od podmiotów wymienionych w art. 761 § 1(1) pkt 3-6 kpc.
W myśl powyższego przepisu są to urzędy skarbowe, organy rentowe i banki. Nie ma więc długich obserwacji mieszkania z ukrycia, podsłuchów czy innych technik znanych nam z filmów szpiegowskich.
O poczynionych ustaleniach komornik informuje wnioskodawcę. Przepis nie wskazuje jasno, czy komornik może automatycznie doręczyć pismo na tak ustalony przez siebie adres. Skłaniam się jednak ku interpretacji, że w tym celu sąd musi wydać kolejne zarządzenie ze wskazaniem kolejnego adresu. Ostatecznie bowiem to sąd dokonuje oceny poczynionych przez komornika ustaleń. W wypadku nowego zlecenia cała procedura rozpoczyna się na nowo.
Doręczenie przez komornika – co jeżeli pozwany unika odbioru?
Doręczenie przez komornika i odejście od fikcji doręczenia jest bardzo ryzykownym zabiegiem ustawodawcy. Unikanie odebrania przesyłki nie wydaje się przesadnie skomplikowanym zadaniem dla pomysłowych dłużników. Co się dzieje, kiedy procedura doręczenia komorniczego nie dojdzie do skutku?
art. 139 (1) § 2 (…) Po bezskutecznym upływie terminu stosuje się przepis art. 177 § 1 pkt 6.
Ten przepis to nic innego jak możliwość zawieszenia całego postępowania przez sąd.
