Pracodawca w niektórych sytuacjach jest obowiązany do zapewnienia pracownikom odzieży roboczej. Wszystko zależy od tego, w jakich warunkach będzie pracować nowo zatrudniona osoba. Czasem jednak pracownik wykonuje obowiązki służbowe w swojej własnej odzieży. W takiej sytuacji może należeć mu się ekwiwalent za odzież roboczą. Dodatkowo możliwe jest także otrzymanie ekwiwalentu za pranie i konserwację odzieży.
Odzież robocza w pracy: przepisy Kodeksu pracy
Przepisy dotyczące obowiązków pracodawcy w zakresie dostarczenia odzieży roboczej znajdziemy w Kodeksie pracy. Podstawą prawną jest art. 2371 par. 1:
Pracodawca jest obowiązany dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie odzież i obuwie robocze, spełniające wymagania określone w Polskich Normach:
1) jeżeli odzież własna pracownika może ulec zniszczeniu lub znacznemu zabrudzeniu,
2) ze względu na wymagania technologiczne, sanitarne lub bezpieczeństwa i higieny pracy.
W niektórych sytuacjach dopuszcza się jednak używanie przez pracownika jego własnej odzieży jako odzieży roboczej. Mówi o tym art. 2371 par. 2 i 3:
§ 2. Pracodawca może ustalić stanowiska, na których dopuszcza się używanie przez pracowników, za ich zgodą, własnej odzieży i obuwia roboczego, spełniających wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy.
§ 3. Przepis § 2 nie dotyczy stanowisk, na których są wykonywane prace związane z bezpośrednią obsługą maszyn i innych urządzeń technicznych albo prace powodujące intensywne brudzenie lub skażenie odzieży i obuwia roboczego środkami chemicznymi lub promieniotwórczymi albo materiałami biologicznie zakaźnymi.
Tym samym pracownik może używać własnej odzieży jako odzieży roboczej w sytuacjach, w których nic mu z tego tytułu nie grozi, a ubranie, które ma na sobie, nie powinno zbyt mocno ucierpieć. W niektórych sytuacjach prywatna odzież musi też mieć odpowiednie atesty, by zostać dopuszczona przez pracodawcę. Osoba pracująca z maszynami lub niebezpiecznymi substancjami bezwzględnie powinna otrzymać od pracodawcy odzież ochronną.
Ekwiwalent za odzież roboczą
Załóżmy jednak, że pracownik nie wykonuje czynności, które mogłyby narazić jego odzież na poważne uszkodzenie lub ubrudzenie. Ten sam pracownik decyduje się na używanie własnej odzieży w pracy. Czy z tego tytułu coś mu się należy? Tak – pracodawca powinien mu wtedy zapłacić ekwiwalent za odzież roboczą. Podstawą prawną jest w tym przypadku art. 2371 par. 4:
Pracownikowi używającemu własnej odzieży i obuwia roboczego, zgodnie z § 2, pracodawca wypłaca ekwiwalent pieniężny w wysokości uwzględniającej ich aktualne ceny.
Wysokość ekwiwalentu jest uzależniona zatem od tego, jaka jest aktualna rynkowa cena odzieży używanej przez pracownika. Nieistotna jest zatem cena początkowa ubrania lub butów roboczych.
Ekwiwalent za pranie
Innym rodzajem ekwiwalentu związanym z odzieżą roboczą jest ekwiwalent za pranie odzieży. Co do zasady to pracodawca ma obowiązek prania i konserwowania odzieży roboczej, jednak może to zadanie powierzyć pracownikowi. Musi mu jednak wypłacić ekwiwalent. Jego wysokość to po prostu koszty poniesione przez pracownika.
Ekwiwalent za odzież (jej używanie lub utrzymywanie jej w czystości i odpowiednim stanie) to nie jedyne dodatkowe pieniądze, które można otrzymać od pracodawcy. Przykładem może być refundacja okularów korekcyjnych.
