Sąd uznał, że grzywna i kara administracyjna nie mogą być nakładane łącznie. Jeżeli są, to łamią konstytucyjną zasadę ne bis in idem, która zakazuje karania dwa razy za to samo.
Grzywna i kara administracyjna
Grzywna, zarówno ta nakładana przez sąd, jak i – w konsekwencji – w postępowaniu mandatowym, nie mogą wystąpić obok kary administracyjnej. Tak wynika z postanowienia jednego z sądów rejonowych. Umorzenie postępowania potwierdza oczywisty stan rzeczy, ale nie oznacza to, że taka praktyka zaniknie.
Sąd Rejonowy Warszawa-Śródmieście umorzył postępowanie przeciwko Obywatelom RP, jak opisują oni na swojej stronie internetowej. Chodziło o osoby, które manifestowały w centrum Warszawy. Protesty miały miejsce nieopodal rotundy PKO, a następnie pod Sejmem. Obywatele domagali się, by wprowadzić w Polsce jeden ze stanów nadzwyczajnych. Co również istotne, wszyscy byli wyposażeni w środki higieniczne, a także zachowywali odległość.
Względem protestujących funkcjonariusze Policji dopatrzyli się wykroczenia z art. 54 Kodeksu wykroczeń
Kto wykracza przeciwko wydanym z upoważnienia ustawy przepisom porządkowym o zachowaniu się w miejscach publicznych, podlega karze grzywny do 500 złotych albo karze nagany.
w związku z ograniczeniem prawa do zgromadzeń.
Sąd uznał, że powyższy przepis nie ma zastosowania. Zwrócił uwagę na jego pomocniczy charakter, a także fakt, że konstytucyjnej wolności zgromadzeń – upraszczając – nie wolno ograniczyć arbitralną decyzją rządzących w formie rozporządzenia. Sąd zauważył też, że przepisy zabraniały organizacji zgromadzeń, a nie uczestniczenia w nich.
W postanowieniu o umorzeniu postępowania wskazano również na fakt, że nie wolno obywatela karać dwa razy za to samo. Sędzia wskazał, że skoro istnieją już kary administracyjne, to bezcelowe jest karanie obywatela za to samo drugi raz (ne bis in idem).
Czy to coś zmieni?
Warto wskazać, że na umorzenie postępowania zmierzającego do ukarania obwinionego przysługuje środek odwoławczy. Sam wyrok wydał „tylko” jeden z sądów rejonowych. Tym samym nie oznacza to, że inny sędzia nie uzna w przyszłości, że do popełnienia wykroczenia doszło. Co więcej – dalej zasadniczo nielegalne nie jest ukaranie obywatela grzywną i karą administracyjną.
Sam fakt, że sąd uznał, że podwójne karanie jest niedopuszczalnie, nie powoduje również, że postępowanie policji automatycznie staje się nielegalne. W polskim systemie prawnym orzeczenia sądów powszechnych nie tworzą w Polsce prawa. Może to być pewien argument w dyskusji, natomiast nie pozbawia policji możliwości uznawania, że doszło do wykroczenia, za które – co więcej – grozi podwójne ukaranie.
Warto również zwrócić uwagę na fakt, że są obywatele, którzy przyjęli mandaty karne, zamiast skorzystać z prawa do sądu. Uchylenie prawomocnego (przyjętego) mandatu karnego jest bardzo trudne. Osoba która przyjmuje mandat karny automatycznie zrzeka się prawa do sądu i uznaje, że popełniła wykroczenie w sposób zawiniony i do tej winy się przyznaje.
