Kara za brak biletu w komunikacji miejskiej może zostać nałożona na pasażera w wielu sytuacjach. Jeżeli jednak osoba podróżująca autobusem, tramwajem czy metrem ma zamiar kupić bilet, a nie jest w stanie tego zrobić np. przez duży tłok, kontroler nie może nałożyć na nią kary. W ostatnich latach wiele spraw tego typu kończyło się w sądach, w których wygrywali pokrzywdzeni przez kontrolerów pasażerowie.
Kontroler nie może nałożyć kary na pasażera, który nie ma możliwości zakupienia biletu
Sprawa tego typu zdarzyła się w Łodzi, gdzie pasażerka nie mogąc kupić biletu w biletomacie, udała się w tym celu do motorniczego. Okazało się jednak, że pracownik komunikacji miejskiej także nie jest w stanie sprzedać biletu na przejazd pasażerce. Sprawa trafiła do sądu, który stwierdził, że argumenty Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacji w Łodzi są bezzasadne. W uzasadnieniu wyroku sąd zwrócił uwagę na specyficzną sytuację pasażerki.
Gdyby (…) kontynuowała jazdę pomimo braku możliwości nabycia biletu podróżnego u motorniczego, ocena sądu zachowania pozwanej byłaby zupełnie inna. Jednak w sytuacji, kiedy Miejskie Przedsiębiorstwo (…) wprowadza możliwość uiszczenia opłaty za przejazd poprzez zakup biletu u kierującego pojazdem, umieszcza o tym informacje w swoich środkach transportu, to pozwana nie powinna ponosić negatywnych konsekwencji w postaci obowiązku uiszczenia opłaty dodatkowej, w przypadku braku biletów u kierującego pojazdem.
Co ciekawe jest to orzeczenie sprzeczne z regulaminem wielu miejskich ośrodków transportu publicznego. Przepisy tego typu mówią m.in. o tym, że brak możliwości kupienia biletu nie zwalnia podróżnego z konieczności jego posiadania.
Innym przykładem bezprawnego działania kontrolerów jest nakładanie kar na osoby mające zamiar kupić bilet
Sprawa tego typu również miała miejsce w Łodzi, a wyrok wydał Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa. W wypadku tej sprawy kontroler rozpoczął procedurę sprawdzania biletów, nie upewniając się czy żaden z pasażerów nie ma zamiaru go kupić. Sąd wydał w tej sprawie wyrok korzystny dla pasażerki, która argumentowała swoje zachowanie m.in. zatłoczeniem tramwaju.
Sąd stwierdził ponadto, że w przypadku, gdy tramwajem czy autobusem podróżuje duża liczba pasażerów, kontroler nie ma prawa przystępować do nakładania kar osobom, które wsiadły na przystanku z zamiarem zakupu biletu, a nie mogły tego zrobić m.in. ze względu na znaczne zatłoczenie pojazdu. Argumentacja sądu w tej sprawie była jednoznaczna.
Nie można przecież oczekiwać od podróżnych, aby w takiej sytuacji głośno obwieszczali wszystkim pasażerom, że oto kierują się do kabiny motorniczego w celu zakupu biletu. Oczywiście nie można przy tym wymagać od podróżnych, aby w sytuacji, jak omawiana, a więc gdy nie posiadają biletu, wsiadali do pojazdu pierwszymi drzwiami, powinność taka nie wynika bowiem z przepisów prawa, nadto czasami jest po prostu niemożliwa do zrealizowania.
Sąd uznał za błąd jedynie wsiadanie pasażerki tylnymi drzwiami tramwaju, jednak zachowanie to nie miało decydującego wpływu na wyrok w tej sprawie.
