Jednym z priorytetów obecnego rządu jest ograniczenie skali wyłudzeń podatku VAT przez nieuczciwe podmioty. Jednym z pomysłów jest rozszerzenie zakresu stosowania tzw. odwróconego podatku VAT na większą liczbę towarów niż do tej pory. O co w tym chodzi?
Co ciekawe, pomysły dotyczące szerszego wdrożenia odwróconego VAT-u pojawiają się nie tylko po urzędników, ale również – przedsiębiorców. W maju Maciej Lewczuk pisał na łamach Bezprawnika o raporcie przygotowanym przez Związek Importerów i Producentów Sprzętu Elektrycznego i Elektronicznego Branży RTV i IT – ZIPSEE „Cyfrowa Polska” oraz kancelarię prawną DLA PIPER Wiater sp. k, z którego wynikało, że wyłudzenia wyłącznie w zakresie obrotu dyskami twardymi i procesorami wynoszą rocznie ok. 350 milionów złotych.
Odwrócony VAT – co to jest?
Co do zasady, podmiotem zobowiązanym do naliczenia i odprowadzenia podatku od towarów i usług (VAT) jest sprzedawca. Odwrotne obciążenie podatkiem VAT polega na tym, że to nabywca towaru lub usługi nalicza i odprowadza podatek VAT do właściwego urzędu skarbowego. Jednocześnie to nabywca jest uprawniony do odliczenia podatku, jeśli ma prawo do takiego odliczenia.
Inaczej wygląda również wówczas faktura: zamiast stawki i kwoty podatku VAT powinna się na niej znaleźć adnotacja „odwrotne obciążenie” – taki wymóg wprowadza ustawa o podatku od towarów i usług. Zgodnie z tą ustawą, aby dana transakcja była objęta odwróconym podatkiem VAT, muszą być łącznie spełnione trzy przesłanki:
- sprzedawcą jest podatnik VAT, którego nie dotyczy zwolnienie od podatku z uwagi na nieprzekroczenie kwoty sprzedaży w danym roku w wysokości 150 000 zł netto
- nabywcą jest czynny podatnik VAT
- sprzedaż (dostawa) nie jest objęta zwolnieniem; za zwolnione z odwróconego podatku od towarów i usług należy rozumieć:
- „dostawę towarów wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku, jeżeli z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego” (art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT)
- „dostawę, wewnątrzwspólnotowe nabycie i import złota inwestycyjnego, w tym również złota inwestycyjnego reprezentowanego przez certyfikaty na złoto asygnowane lub nieasygnowane, lub złota, którym prowadzony jest obrót na rachunkach złota, oraz w szczególności pożyczki w złocie i operacje typu swap w złocie, z którymi wiąże się prawo własności lub roszczenie w odniesieniu do złota inwestycyjnego, a także transakcje dotyczące złota inwestycyjnego związane z kontraktami typu futures i forward, powodujące przeniesienie prawa własności lub roszczenia w odniesieniu do złota inwestycyjnego” (art. 122 ustawy o VAT)
Powyższy mechanizm uniemożliwia wykorzystywanie luk w prawie podatkowym przez nieuczciwe podmioty: wystawiające faktury, pobierające od nabywców kwotę brutto, a następnie nieodprowadzających należnego podatku do budżetu państwa. Przy stosowaniu odwróconego obciążenia płatności między przedsiębiorcami opiewają na „kwoty netto” – stąd brak informacji o kwocie i wysokości podatku na fakturach.
Odwrócony VAT na wszystko?
Odwrotne obciążenie podatkiem VAT jest póki co wyjątkiem od reguły. Towary objęte tym mechanizmem są wymienione w załączniku nr 11 do ustawy o VAT i znajdziemy w nim przede wszystkim:
- stal i podobne artykuły
- telefony, smartfony i laptopy (pod warunkiem, że kwota transakcji przekracza 20 000 zł netto)
- biżuteria
- surowce wtórne
Podatek VAT podlega harmonizacji w ramach Unii Europejskiej, dlatego też ewentualne zmiany w zakresie rozszerzenia zakresu odwróconego obciążenia podatkiem od towarów i usług muszą być zgodne z prawem wspólnotowym.
Co więcej, nie jest wcale powiedziane, że odwrócony VAT jest remedium na wszystkie problemy. Dla niektórych – np. prof. Witold Modzelewskiego, specjalisty od prawa podatkowego – to wręcz sankcjonowana państwową zgodą metoda na unikanie płacenia podatków. A to stanowisko jest o tyle istotne, że prof. Modzewski jest współautorem projektów dotyczących prawa podatkowego, przygotowanych przez Prawo i Sprawiedliwość. Może się zatem okazać, że odwrotne obciążenie podatkiem VAT ustąpi innym metodom zasypywania luki podatkowej, takim jak Jednolity Plik Kontrolny czy Centralny Rejestr Faktur.
Jeśli masz pytanie dotyczące podatków lub po prostu szukasz prawnika do profesjonalnej, szybkiej i nowoczesnej obsługi przedsiębiorstwa, zachęcamy do skorzystania z usług naszego zespołu prawnego za pomocą formularza kontaktowego lub pod adresem kontakt@bezprawnik.pl.
