Ten sam mechanizm zaczyna przenikać na rynek nieruchomości. Właściciele mieszkań nie tylko podnoszą ceny, ale też zmieniają zasady gry, wprowadzając castingi na lokatorów albo żądając opłaty w zamian za oprowadzenie po mieszkaniu na sprzedaż.
Historia z Ostrowca Świętokrzyskiego idealnie wpisuje się w ten trend i pokazuje, jak cienka staje się granica między usługą a wydawałoby się niezobowiązującą czynnością.
Właściciele mieszkań robią się coraz bardziej wybredni pod kątem wyboru lokatorów
Casting na najemcę przestał być rynkową ciekawostką, a stał się narzędziem zarządzania ryzykiem. Właściciele atrakcyjnych mieszkań, szczególnie w dobrych lokalizacjach i z korzystnym czynszem, coraz częściej wybierają lokatorów podobnie jak firmy pracowników. Sprawdzają ich stabilność finansową, zadają pytania o styl życia i są ciekawi planów na najbliższy rok. Nie ma co się dziwić – chcą mieć pewność, że nikt pod wpływem kaprysu nie zniszczy ich majątku.
Prawo nie zakazuje selekcji, o ile nie prowadzi ona do dyskryminacji. Właściciel ma swobodę wyboru strony umowy, ale musi uważać na granice wyznaczone przez przepisy antydyskryminacyjne. Egzekwowanie tych zasad bywa trudne, dlatego castingi na najemców funkcjonują często w półcieniu.
Oglądanie mieszkań na sprzedaż nie powinno być sposobem na nudę
Na tle castingów na lokatorów pojawił się kolejny etap monetyzacji – płatne oglądanie lokalu wystawionego na sprzedaż. W ubiegłym roku w Ostrowcu Świętokrzyskim właściciel postanowił wycenić na 50 zł samą możliwość przekroczenia progu. Decyzja nie wynikała z luksusowego charakteru nieruchomości, lecz z frustracji związanej niepoważnymi klientami. Opłata miała być filtrem odsiewającym ludzi traktujących wizytę jak niezobowiązującą rozrywkę w wolnej chwili albo umawiających się i finalnie nieprzychodzących od rzeczywiście potencjalnie zainteresowanych. Szansę na zwrot pieniędzy posiadacz widział wtedy, gdy ktoś zdecyduje się podpisać z nim umowę przedwstępną.
Rynek nieruchomości coraz mniej przypomina prostą relację popytu i podaży, a bardziej system wzajemnej weryfikacji interesów. Właściciele próbują minimalizować ryzyko i stratę czasu, a najemcy oraz kupujący szukają transparentności i oczekują równego traktowania. Problemem pozostaje interpretacja i praktyka, bo granica między uzasadnioną ostrożnością a wykluczeniem bywa płynna. Brak jednoznacznych wytycznych sprzyja powstawaniu nieformalnych kryteriów, a to pogłębia nieufność między stronami i utrwala asymetrię pozycji negocjacyjnej. Finalnie rynek nieruchomości staje się mniej przewidywalny i bardziej podatny na przykre konflikty.
