W obliczu tych wyzwań, Koalicja NGO-sów (Fundacja Dobrych Inicjatyw, Fundacja Atalaya, Fundacja Samodzielni Robinsonowie, Fundacja Szczęśliwej Drogi i Towarzystwo “Nasz Dom”) opracowała postulaty i rekomendacje mające na celu poprawę sytuacji.
Jednym z kluczowych problemów jest brak wystarczającej liczby kandydatów na rodziny zastępcze. Proces rekrutacji jest trudny i długotrwały, co sprawia, że instytucjonalne formy pieczy nadal odgrywają znaczącą rolę. Bartłomiej Jojczyk, prezes Fundacji Dobrych Inicjatyw, podkreśla, że nie można bagatelizować roli domów dziecka. Ich zasoby i wypracowane rozwiązania są niezbędne w obecnym systemie.
Aby system pieczy zastępczej działał sprawnie, konieczne jest ujednolicenie i wdrożenie ogólnopolskich standardów oraz uruchomienie różnych źródeł finansowania we współpracy międzyresortowej. Ważne jest także zabezpieczenie sytuacji młodych dorosłych opuszczających pieczę zastępczą, którzy często nie są gotowi do samodzielnego życia i zostają “wypychani” z placówek, aby zwolnić miejsce dla innych dzieci.
Sprawdź polecane oferty
RRSO 21,36%
Proces usamodzielnienia po rodzinach zastępczych
Proces usamodzielnienia młodych dorosłych powinien zaczynać się wcześniej niż obecnie przewiduje ustawa, która nakazuje rozpoczęcie tego procesu między 17. a 18. urodzinami wychowanka. Istotne jest, aby więcej uwagi poświęcać praktycznemu przygotowaniu do życia, zamiast skupiać się na formalnościach. Zindywidualizowana diagnoza sytuacji wychowanka jest kluczowa, aby odpowiednio przygotować Indywidualny Program Usamodzielnienia.
Ważnym elementem wsparcia dla usamodzielniających się jest uruchomienie interdyscyplinarnych lokalnych sieci wsparcia. Powiatowe Centra Usamodzielnienia powinny nadzorować i wspierać Asystentów Usamodzielnienia, którzy będą otrzymywali wynagrodzenie za swoją pracę. Niezbędna jest także standaryzacja i ewaluacja procesu usamodzielnienia oraz monitorowanie losów wychowanków pieczy zastępczej.
No i wreszcie: zabezpieczenie finansowe i mieszkaniowe
Obecnie wychowankowie opuszczający placówki otrzymują od kilku do kilkudziesięciu tysięcy złotych, które często są wydatkowane w sposób nieprzemyślany. Ważne jest wprowadzenie standardów w wydatkowaniu tych środków oraz zapewnienie dostępu do mieszkań treningowych. W całej Polsce jest ich obecnie jedynie 714, co jest zdecydowanie niewystarczające. Poprawa warunków pracy i prestiżu zawodowego wychowawców jest niezbędna, aby system pieczy zastępczej działał efektywnie. Wychowawcy potrzebują wsparcia emocjonalnego i merytorycznego, a także odpowiednich narzędzi do przygotowania młodych dorosłych do samodzielnego życia.
System pieczy zastępczej w Polsce wymaga kompleksowych zmian, aby zapewnić dzieciom i młodym dorosłym bezpieczne i wspierające środowisko do rozwoju. Realizacja postulowanych reform może znacząco poprawić efektywność systemu i zwiększyć szanse wychowanków na udane wejście w dorosłość. Wspieranie bezpiecznego i skutecznego procesu usamodzielnienia powinno być priorytetem władz samorządowych i Powiatowych Centrów Pomocy Rodzinie.
