Nadchodzi Wigilia Bożego Narodzenia. To oznacza jedno – czas prezentów. Zamiast dzielić skórę na niedźwiedziu lepiej rozsiąść się wygodnie, ogarnąć rodzinę wzrokiem i zastanowić się nad swoją grupą podatkową zgodnie z ustawą o podatku od spadków i darowizn, bo być może przyjdzie nam zapłacić… podatek od prezentów bożonarodzeniowych.
Podatek od prezentów bożonarodzeniowych
Niby też nie wypada pytać o rachunek za prezent, ale to również nie takie faux pas, jeżeli chodzi o podatek od darowizn. Bo prezent właśnie tym jest – darowizną. Podstawą podatku od darowizn będzie najczęściej właśnie wartość rynkowa rzeczy. Oczywiście podatek od prezentów, szczególnie na Boże Narodzenie, to nie jest coś, na co skarbówka zaciera ręce. W świecie, w którym fiskus podchodziłby do tego podatku z należytą skrupulatnością, nagłówki gazet chwilę po świętach mogłyby wyglądać tak:
PIERWSZA FALA KONTROLI PODATKU OD PREZENTÓW. URZĄD SKARBOWY PROWADZI MASOWE KONTROLE
Podejrzewam, że na okładce dobrze sprawdziłoby się zdjęcie płaczącego dziecka. Bo to właśnie obdarowanego będzie obciążał podatek od darowizny. I nie ma tu nic do rzeczy to, że obdarowany będzie niepełnoletni. Każdemu od chwili urodzenia przysługuje zdolność prawna – czyli zdolność do bycia podmiotem praw i obowiązków. Nie inaczej jest na gruncie prawa podatkowego. Oczywiście za dzieci czynności będą podejmować najczęściej ich ustawowi opiekunowie – czyli rodzice. To rodzice więc będą dokonywali za dziecko czynności przed Urzędem.
Czy podatek od prezentów bożonarodzeniowych trzeba płacić?
W rzeczywistości podatek od prezentów bożonarodzeniowych i każdych innych skarbówka ściga tylko w wyjątkowych przypadkach
Najczęściej chodzi o prezenty o naprawdę wysokiej wartości, których otrzymanie wyszło przy okazji innych czynności. Bardzo dobrym przykładem jest np. obdarowanie dziecka mieszkaniem, gdy idzie na studia. Jeżeli obdarowany nie zgłosi takiej darowizny, to może mieć w przyszłości poważny problem, z wytłumaczeniem skąd wziął środki na mieszkanie. Jeżeli będzie tłumaczył, że dostał darowiznę – przyjdzie mu zapłacić podatek od darowizny (mimo, że gdyby zgłosił darowiznę w terminie to byłby z niego zwolniony).
Ustawa nakłada więc w tym zakresie pewne obowiązki, których nie możemy ignorować. Zwolnienie przewidziane jest dla określonych adresatów tylko w razie zgłoszenia darowizny do Urzędu. Może więc zdarzyć się, że jeżeli dostaniemy np. samochód od taty na 18-nastkę, a nie zgłosimy darowizny, przyjdzie nam zapłacić podatek.
Dostałem smartfon od mamy – jaki podatek od prezentów bożonarodzeniowych?
Przechodząc do konkretnych przykładów prezentów od rodziny, należy zacząć od zdefiniowania tzw. grupy 0. Należą do nich obdarowani, którzy na gruncie ustawy pozostają zwolnieni z zapłaty podatku – pod warunkiem złożenia stosownego oświadczenia. Oprócz niej jest jeszcze grupa 1 (która częściowo pokrywa się z grupą 0), 2 oraz 3. Trzy pozostałe grupy zostały wyróżnione ze względu na wartość przedmiotu darowizny. O tym zaraz, wracając jednak do grupy 0…
Zgodnie z art. 4a ust. 1 Ustawy o podatku od spadków i darowizn:
Zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego.
Wiemy już więc, że w przypadku gdy dostaniemy smartfona od mamy, będziemy od podatku zwolnieni. Jesteśmy bowiem w stosunku do niej zstępnymi, należymy więc do grupy 0. Warunek: musimy złożyć deklarację w ciągu 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli nie złożymy deklaracji, nie będzie nam przysługiwało prawo do zwolnienia. Zanim jednak ktoś wybierze się do urzędu warto odpowiedzieć sobie na pytanie:
Kiedy powstanie obowiązek podatkowy?
Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy, obowiązek podatkowy powstaje:
przy nabyciu w drodze darowizny – z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy – z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia
Prezentów nie daje się przed notariuszem (no chyba, że ktoś ma wyjątkowo praworządnych rodziców). W takim wypadku obowiązek podatkowy powstanie po prostu z chwilą jego otrzymania, a nie podpisania aktu notarialnego. Ale to nie wszystko.
Zgodnie z art. 9 ustawy, opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej:
- 9.637,00 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej tj. małżonek, zstępni, wstępni, pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym, macocha i teściowie
- 7.276,00 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej tj. zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych
- 4.902,00 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej tj. wszyscy pozostali
To oznacza, że obowiązek podatkowy w praktyce powstanie dopiero w sytuacji, w której prezent przekroczy wartość ww. kwoty. Warto tu zaznaczyć, że przy obliczaniu wartości prezentu, zlicza się prezenty z ostatnich 5 lat. Omawiam to na końcu artykułu.
Zstępni (czyli potomstwo) należą zarówno do 1 grupy podatkowej. Co to oznacza?
Że jeżeli dostaniemy od mamy Samsunga S10 (wartość nowego ok. 3.500,00 zł) to w ogóle nie musimy korzystać ze zwolnienia, bo nawet nie powstanie obowiązek podatkowy. W związku z tym rodzi się pytanie, co w sytuacji w której…
Tata kupił mi MacBooka Pro, bo chciał być lepszy od mamy – jaki podatek od prezentów bożonarodzeniowych?
W przypadku gdy Macbook Pro kosztowałby więcej niż 9.637,00 zł oznacza to, że obowiązek podatkowy powstanie. W takim wypadku możemy być z niego zwolnieni – ale zgodnie z wyżej przytoczonym art. 4a musimy złożyć w ciągu 6 miesięcy od dnia otrzymania prezentu stosowne oświadczenie do Urzędu Skarbowego.
Co jednak, gdy otrzymaliśmy prezent od kogoś, kto nie należy ani do 0 ani do 1 grupy podatkowej, a wartość prezentu przekracza wyżej wymieniony próg?
Wujek z Ameryki przebił wszystkich. Kupił mi kurtkę Supreme z limitowanej edycji. Ile wyniesie podatek od prezentów bożonarodzeniowych?
W przypadku prezentu do wujka (o ile jest on rodzonym bratem któregoś z naszych rodziców) zgodnie z ustawą będziemy należeć do II grupy podatkowej. Obowiązek podatkowy powstanie więc, gdy wartość prezentu przekroczy 7.276,00 zł. Bluza Supreme z limitowanej edycji ze Stanów Zjednoczonych może przekroczyć wartość 7.276,00 zł, co oznacza, że przyjdzie nam zapłacić podatek. Jeżeli prezent był od wujka, nie będziemy należeć do 0 grupy podatkowej – nie możemy więc skorzystać ze zwolnienia pod warunkiem zgłoszenia darowizny do Urzędu Skarbowego. Zgodnie z art. 17a ustawy, musimy więc złożyć w ciągu miesiąca od daty otrzymania prezentu, zeznanie podatkowe do właściwego urzędu skarbowego.
Ile wyniesie podatek? Podatek od darowizny jest progresywny. W przypadku II grupy podatkowej podatek wyniesie 7% od wartości prezentu przekraczającej kwotę wolną od podatku (tj. ww. kwot przypisanych poszczególnym grupom). Zakładając, że bluza kosztowała 10.000,00 zł, podatek będzie liczony od kwoty 2.724,00 zł (10.000,00 zł – 7.276.00 zł). 7% od kwoty 2.724,00 zł to 190,68 zł. Kwotę (zgodnie z art. 17 ust. 3 ustawy) zaokrągla się w górę, podatek wyniesie więc 191,00 zł.
A co jeżeli Mikołaj naprawdę istnieje i to on daje prezenty?
W przypadku prezentu od Mikołaja, który naprawdę istnieje, będziemy przynależeć do III grupy podatkowej. W takim wypadku próg od którego powstaje obowiązek podatkowy wynosi 4.902,00 zł. Jeżeli wartość prezentu przekroczy tę kwotę, będziemy musieli zapłacić podatek od wartości prezentu ponad 4.902,00 zł.
Zainteresowanych wysokością stawek podatkowych dla poszczególnych grup odsyłam do art. 15 ustawy.
Na koniec pozostaje jeszcze do omówienia jeden problem , o którym łatwo zapomnieć dostając prezenty
Zgodnie z art. 9 ust. 2 ustawy:
Jeżeli nabycie własności rzeczy i praw majątkowych od tej samej osoby następuje więcej niż jeden raz, do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych dolicza się wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych od tej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie. (…)
Powyższy zapis sprawia, że na ww. kwoty, od których powstaje obowiązek podatkowy, składa się nie tylko wartość otrzymanego w danym roku prezentu. Niestety, żeby stwierdzić, czy powstał obowiązek podatkowy, należy zliczyć wartość prezentów z ostatnich 5 lat.
Jeżeli więc otrzymaliśmy od mamy trzeci rok z rzędu najnowszego smartfona, a wartość każdego z nich przekraczała 3.500,00 zł, może się okazać, że obowiązek podatkowy powstanie.
Gdy suma wartości prezentów otrzymanych przez ostatnie 5 lat przekroczy wartość progu musimy albo:
- w ciągu 6 miesięcy zgłosić darowiznę do Urzędu – jeżeli należymy do grupy 0 i korzystamy ze zwolnienia
- w ciągu 1 miesiąca złożyć zeznanie podatkowe – jeżeli nie możemy skorzystać ze zwolnienia
Podatek od prezentów bożonarodzeniowych. Czy Mikołaj ma jakiś układ ze skarbówką?
Jak widać z powyższego podatek od prezentów bożonarodzeniowych istnieje, ale nie jest taki straszny. Mimo tego, że wszystkie te obowiązki mogą wyglądać na pierwszy rzut oka skomplikowanie, jak się to przećwiczy to nie jest tak źle. Skarbówka świąt nie obchodzi – rzadko słyszy się, żeby ktoś był o podatek od darowizn szczególnie skrupulatnie ścigany. Nie oznacza to jednak, że powyższe obowiązki można zignorować. Szczególnie, że złożenie zeznania podatkowego od darowizny zajmuje niewiele czasu, a może zaoszczędzić nam kłopotów w przyszłości.
