Home -
Prawo -
Nie ma gwarancji, że wszyscy spadkobiercy wskazani w testamencie dożyją otwarcia spadku. Można jednak ustanowić osoby, które w takiej sytuacji zajmą ich miejsce

Nie ma gwarancji, że wszyscy spadkobiercy wskazani w testamencie dożyją otwarcia spadku. Można jednak ustanowić osoby, które w takiej sytuacji zajmą ich miejsce

Przy sporządzaniu testamentu trudno przewidzieć, jak dokładnie będzie wyglądać dziedziczenie. Niektórzy spadkobiercy mogą odrzucić spadek czy chociażby nie dożyć jego otwarcia. Na wypadek takiej sytuacji spadkodawca może zdecydować się na podstawienie w testamencie. Polega ono na wskazaniu osoby, która wejdzie w miejsce spadkobiercy, gdy ten nie będzie chciał lub nie będzie mógł dziedziczyć.

Joanna Majkowska18.01.2021 9:04

Prawo

18.01.2021 9:04

Joanna Majkowska

redaktor

Nagłówki

Kiedy spadkobierca nie otrzyma spadku?

Osoba teoretycznie powołana do dziedziczenia może nie otrzymać spadku z kilku powodów. Po pierwsze, zdarza się, że po prostu nie dożyje jego otwarcia albo nie będzie zainteresowana majątkiem po zmarłym i spadek odrzuci. Poza tym sąd może stwierdzić niegodność dziedziczenia, jeśli taki spadkobierca popełnił jeden z czynów wymienionych w art. 928 Kodeksu cywilnego – na przykład zniszczył testament czy dopuścił się umyślnie ciężkiego przestępstwa przeciw spadkodawcy.

Kiedy spadkobierca testamentowy nie żyje, zwykle stosuje się tzw. przyrost. W takim wypadku udział przypadający spadkobiercy, który nie chce lub nie może dziedziczyć, rozdziela się stosownie do udziałów pomiędzy pozostałych spadkobierców. Spadkodawca może chcieć jednak uregulować tę sytuację w inny sposób. I taką możliwość daje mu właśnie podstawienie w testamencie.

Na czym polega podstawienie w testamencie?

Podstawienie w testamencie daje spadkodawcy możliwość dokładniejszego określenia porządku dziedziczenia. W swojej ostatniej woli wskazuje bowiem substytuta. To osoba, która odziedziczy spadek w miejsce spadkobiercy, gdy ten nie będzie mógł lub nie będzie chciał dziedziczyć. Przepisy przewidują możliwość ustanowienia wielu substytutów. Dopuszcza się także podstawienie wielostopniowe. Polega ono na wskazaniu kolejnych osób, które będą dziedziczyć, w miejsce pierwszego substytuta.

Obowiązują przy tym dokładnie te same zasady co w przypadku dziedziczenia przez pozostałych spadkobierców. Po pierwsze, substytut nie ma obowiązku przyjęcia spadku. Dokładnie tak jak pozostali spadkobiercy ma prawo go odrzucić. Poza tym zastosowanie znajdą wszystkie powody wyłączające możliwość otrzymania spadku. Tym samym substytutem nie może być osoba, która nie dożyje otwarcia spadku. Możliwość otrzymania majątku po zmarłym wyłącza także stwierdzenie przez sąd niegodności dziedziczenia, zrzeczenie się dziedziczenia w formie umowy zawartej za życia spadkodawcy albo skuteczne wydziedziczenie takiej osoby w testamencie.

Podstawienie powiernicze

Opisane wyżej podstawienie to tzw. podstawienie zwykłe. Oprócz niego istnieje jeszcze podstawienie powiernicze. W teorii polega ono na ustanowieniu osoby, która ma spadek przyjąć, a następnie wydać go wskazanej osobie, która z jakiegoś powodu nie chce lub nie może od razu być powołana do spadku. Taki substytut do momentu wydania spadku może z niego korzystać. Ciąży jednak na nim obowiązek zachowania majątku i przekazania na rzecz określonej osoby. W odróżnieniu do spadkobierców nie ma więc możliwości swobodnego decydowania o spadku.

Powyższe uregulowanie kwestii dziedziczenia pozostaje jednak sprzeczne z art. 962 Kodeksu cywilnego. Przepis ten wprowadza zakaz powoływania spadkobiercy pod warunkiem lub terminem. Z tego powodu podstawienie powiernicze wywołuje właściwie ten sam skutek co podstawienie zwykłe. W praktyce więc zobowiązanie spadkobiercy do zachowania nabytego spadku i przekazania go innej osobie prowadzi tylko do tego, że ta inna osoba uznawana jest za substytuta spadkobiercy. Otrzyma więc spadek jedynie, gdy spadkobierca nie chciał lub nie mógł dziedziczyć. Jeśli jednak z treści testamentu albo z okoliczności wynika, że bez takiego ograniczenia spadkobierca nie zostałby powołany, powołanie to będzie nieważne.

Dołącz do dyskusji

zobacz więcej:

dziedziczenie,spadek,testament,zachowek

kliknij by przejść do następnego posta

Najnowsze

Warte Uwagi

Już tylu Polaków dorobiło się emerytury z Norwegii. Na wysokość świadczeń raczej nie muszą narzekać

20.11.2025 16:09, Katarzyna Zuba

Możesz zapłacić za bałagan sąsiada z kawalerki. Wystarczy, że masz większe mieszkanie

20.11.2025 15:13, Miłosz Magrzyk

Czy na targu jest taniej niż w Lidlu i Biedronce? Odkrywamy nieoficjalne rabaty bez regulaminów

20.11.2025 14:22, Aleksandra Smusz

Minęło kilkanaście dni od ataku na BLIK-a. Teraz można powiedzieć wprost: mieliśmy szczęście

20.11.2025 13:29, Igor Czabaj

Nie wszyscy właściciele nieruchomości wiedzą o tej opłacie. Niektórych zaczyna obowiązywać dopiero po czasie

20.11.2025 12:42, Edyta Wara-Wąsowska

Czy Kupon Plus w aplikacji Lidl Plus to pułapka? Uważaj na pasek postępu

20.11.2025 11:56, Aleksandra Smusz

Nie jestem wielkim fanem generowania obrazów w AI, ale jeśli zmiecie to płatne pseudoaplikacje do edycji zdjęć, to jestem za

20.11.2025 11:15, Jakub Bilski

Będzie nowa opłata dla turystów. I to nie tylko dla tych, którzy odwiedzą górskie lub nadmorskie miejscowości

20.11.2025 10:29, Edyta Wara-Wąsowska

Za plecak na siedzeniu w komunikacji miejskiej możesz niedługo dostać mandat

20.11.2025 10:00, Mateusz Krakowski

Trzymajmy się mocno. Te podatki i opłaty wzrosną w 2026 roku

20.11.2025 9:18, Marcin Szermański

Polacy zyskają inwestycyjną alternatywę dla złota czy srebra. Jest tylko jeden problem

20.11.2025 8:16, Edyta Wara-Wąsowska

Sprawdź, jak zrezygnować z podzielników kosztów ogrzewania. To wbrew pozorom możliwe

20.11.2025 7:28, Aleksandra Smusz

Czyżbyśmy mogli po prostu zatrzymać sobie cudzą paczkę doręczoną na nasz adres? Przepisy są jasne

20.11.2025 6:35, Rafał Chabasiński

Vinted przyciąga wielu oszustów. Szczególnie uważać muszą sprzedawcy

19.11.2025 17:14, Joanna Świba

KSeF ma wiele potencjalnych zalet, ale przed jedną patologią nas nie ochroni

19.11.2025 16:10, Rafał Chabasiński

Bitwa o bluzkę w H&M. Klientka zaproponowała 500 zł za jej odstąpienie, zainterweniował ochroniarz

19.11.2025 15:13, Aleksandra Smusz

Twoją kaucję za mieszkanie właściciel musi oddać w kwocie zwaloryzowanej. Mało kto o tym wie

19.11.2025 14:26, Miłosz Magrzyk

Bank Millennium wprowadza sześć nowych metod płatności zbliżeniowych. Klienci mają powody do zadowolenia

19.11.2025 13:31, Igor Czabaj

Jest nowy projekt zmian w podatku od nieruchomości. Przeciętny obywatel miałby na tym zyskać

19.11.2025 12:46, Edyta Wara-Wąsowska

Nie spodziewaj się premii za listopad. Pracodawca zabierze ją dla twojego dobra

19.11.2025 11:57, Miłosz Magrzyk

Nietypowa sytuacja na rynku nieruchomości. Mieszkania z rynku wtórnego zaskakują ceną

19.11.2025 11:18, Edyta Wara-Wąsowska

Dla Polaka kredyt to już norma. I to niemal taka sama, jak codzienne mycie zębów

19.11.2025 10:33, Mateusz Krakowski

Część osób zmuszona do zwrotu dofinansowania z Czystego Powietrza. Rządzący interweniują

19.11.2025 9:42, Edyta Wara-Wąsowska

Jeśli kupujesz podróbki z Aliexpress czy Temu, to uważaj. Może cię to srogo kosztować

19.11.2025 8:49, Joanna Świba

UOKiK walczy o jednolity wzór umowy kredytu hipotecznego. Ale może niepotrzebnie

19.11.2025 7:47, Rafał Chabasiński

Wigilia będzie wolna, ale nie dla wszystkich. PIP przypomina, kto w tym dniu może lub musi iść do pracy

19.11.2025 6:52, Katarzyna Zuba

Gierki Lotto na dywaniku. Miały być zbyt kuszące

18.11.2025 21:05, Mariusz Lewandowski

Spisujesz testament. Chwila nieuwagi i twoja ostatnia wola się nie ziści

18.11.2025 17:21, Joanna Świba

Zdałeś egzamin na prawo jazdy? To jeszcze nie znaczy, że będziesz mógł jeździć

18.11.2025 16:02, Joanna Świba

MINISO zapowiada dalszą ekspansję w Polsce. Pierwszy sklep w Złotych Tarasach zaskoczył popularnością

18.11.2025 15:57, Mariusz Lewandowski