Zachowku można dochodzić jedynie przez 5 lat od ogłoszenia testamentu. Jeżeli nie dopilnujemy tego terminu, zachowek przepada. Co jednak jeżeli o śmierci spadkodawcy i całym postępowaniu spadkowym dowiedzieliśmy się dopiero wiele lat później?
Bywają sytuacje, kiedy ustawowi spadkobiercy nie wiedzą o śmierci spadkodawcy albo nie utrzymują kontaktu z rodziną. Lata przedawnienia upływają, a oni żyją w nieświadomości. Czy w takiej sytuacji ich prawo do zachowku przepada?
Przepis artykułu 1007 KC mówi o pięciu latach od ogłoszenia testamentu. Ogłoszenie testamentu następuje przed sądem lub u notariusza. Przepisy nie określają, po jakim czasie musi nastąpić otwarcie i ogłoszenie testamentu. Zazwyczaj ma to miejsce z chwilą śmierci spadkodawcy i po przedłożeniu dowodu zgonu. W postępowaniu sądowym to sąd otwiera testament; podczas postępowania o stwierdzenie nabycia spadku dokonuje tego notariusz. W obu przypadkach o procedurze muszą być powiadomieni wszyscy potencjalni spadkobiercy ustawowi i testamentowi.
Oznacza to, że w przypadku postępowania przed sądem to sąd zawiadamia wszystkich spadkobierców korespondencyjnie. Notariusz natomiast, aby sporządzić akt poświadczenia dziedziczenia, musi zrobić to w obecności wszystkich spadkobierców zarówno tych testamentowych, jak i ustawowych. O sporządzaniu aktu wszystkich spadkobierców muszą powiadomić co do zasady sami zainteresowani.
Przedawnienie roszczenia o zachowek
Od momentu ogłoszenia testamentu rozpoczyna się bieg przedawnienia możliwości żądania zapłaty zachowku. Jak widzimy w obu procedurach, o otwarciu testamentu zostają powiadomieni wszyscy spadkobiercy. Jeśli więc dana osoba nie wiedziała o otwarciu testamentu, to z dużym prawdopodobieństwem nie został on otwarty. W przypadku niepowiadomienia spadkobierców obie procedury można unieważnić i przeprowadzić od nowa. Dla pominiętego spadkobiercy bieg terminu przedawnienia biegnie niejako od nowa, czyli od wydania nowego postanowienia lub aktu poświadczenia dziedziczenia.
Czy zachowku można żądać tylko przez 5 lat od śmierci spadkodawcy?
Ponieważ przepisy nie określają, w jakim terminie powinno nastąpić otwarcie spadku, bieg przedawnienia zapłaty zachowku nie musi rozpoczynać się wraz ze śmiercią spadkodawcy. Jeśli spadkobiercy nie spieszą się z dopełnianiem formalności, może on rozpocząć się wiele lat później. Jest to ważne w sytuacji, gdy chcemy dochodzić zapłaty zachowku. Dla wielu osób termin pięcioletni rozpoczyna się wraz ze śmiercią spadkodawcy. Tymczasem jest est to oczywisty błąd, który pozbawia ich prawa do zachowku.
