Czy urlop w ogóle może się przedawnić? Okazuje się, że tak. Na czym polega przedawnienie urlopu i w jakich sytuacjach pracownik może stracić zgromadzone dni urlopowe?
Prawo pracy stanowi, że pracodawca obowiązany jest udzielić pracownikowi urlopu w tym roku kalendarzowym, w którym pracownik uzyskał do niego prawo zgodnie z ustalonym planem urlopowym. To oznacza, że pracownik ma prawo domagać się udzielenia urlopu do końca bieżącego roku kalendarzowego.
Oczywistym jest jednak, że nie zawsze wykorzystanie urlopu w tym terminie jest możliwe. Kodeks pracy przewiduje parę sytuacji, w których urlop wypoczynkowy może zostać przesunięty na następny rok kalendarzowy.
Przykładowo:
- na wniosek pracownika umotywowany ważnymi przyczynami – art. 164 § 1 KP,
- z powodu szczególnych potrzeb zakładu pracy – art. 164 § 2 KP
- z przyczyn usprawiedliwiających nieobecność w pracy (np. choroba) – art. 165 i 166 KP,
- w przypadku odwołania pracownika z urlopu z powodu okoliczności nie przewidzianych w chwili rozpoczynania urlopu – art. 167 § 1 KP
W każdej z tych sytuacji urlop bieżący zamienia się w urlop zaległy, który powinien być wykorzystany najpóźniej do 30 dnia września następnego roku kalendarzowego (art. 168 KP).
Czy urlop może się przedawnić?
Zgodnie z art. 291 KP roszczenie ze stosunku pracy ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Do takich roszczeń zalicza się także prawo do wykorzystania urlopu. Tutaj warto wskazać, na treść art. 2931 Kodeksu Pracy. Zgodnie z nim bieg przedawnienia roszczenia o urlop wypoczynkowy nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu na czas w którym pracownik wykorzystuje urlop wychowawczy. W takim wypadku bieg przedawnienia ulega zawieszeniu – to oznacza, że do 3 letniego terminu przedawnienia nie wlicza się czasu pozostawania na urlopie wychowawczym. Co ciekawe zasada ta nie obowiązuje w przypadku urlopu macierzyńskiego, czy rodzicielskiego.
Od kiedy należy liczyć przedawnienie urlopu?
Sąd Najwyższy swojego czasu wskazał na dwa możliwe terminy (por. uchwała SN z dn. 20.02.1980 r., sygn. akt V PZP 6/79). Pierwszy termin wymagalności urlopu rozpoczyna się wraz z upływem bieżącego roku kalendarzowego. Drugi termin będzie rozpoczynał swój bieg od dnia następnego do którego należy wykorzystać zaległy urlop – czyli do końca września. Termin wymagalności od końca września znajdzie zastosowanie w razie przesunięcia urlopu na inny termin, niż to zostało ustalone w planie urlopów, z przyczyn leżących po stronie pracownika lub zakładu pracy, wykraczający poza bieżący rok kalendarzowy.
Przykładowo zaległy urlop za rok 2019 przedawni się z upływem 3 lat od dnia 01 października 2020 r. tj. z upływem 01 października 2023 r.
Przedawnienie urlopu – czy pracodawca może odmówić udzielenia takiego urlopu?
Co do zasady tak. Jednak nic nie stoi na przeszkodzie, aby pracodawca takiego urlopu udzielił. Co istotne po wykorzystaniu takiego urlopu, pracodawcy nie będzie mu przysługiwało z tego tytułu żadne „roszczenie zwrotne”. Nie będzie mógł na przykład pomniejszyć wymiaru przyszłego urlopu, czy odmówić wypłaty wynagrodzenia urlopowego.
