Psycholog w szkole odgrywa bardzo ważną rolę. To z nim uczeń może porozmawiać o swoich problemach, w ciszy i bez oceniania. Często to psycholog szkolny jest dla ucznia solidną podporą w trudnych momentach. Od września szkoły w Polsce będą musiały sprostać nowym, bardziej rygorystycznym wymogom dotyczącym zatrudnienia psychologów i pedagogów specjalnych.
Choć zmiany wprowadzono już w 2022 roku, do tej pory obowiązywały przepisy przejściowe, które były bardziej elastyczne. Teraz placówki muszą w pełni dostosować się do nowych norm.
Przepisy są jasne, teraz dyrektor szkoły musi główkować jak zapewnić obsadę
Przedszkola, szkoły i zespoły, w których liczba uczniów przekracza 50, są zobowiązane do zatrudnienia pedagogów specjalnych i psychologów. Dyrektorzy mają ograniczoną swobodę w wyborze rodzaju specjalistów i liczby godzin realizowanych przez nich zajęć. W praktyce oznacza to konieczność dokładnego obliczenia średniej liczby uczniów przypadających na jeden etat specjalisty w ramach danej jednostki samorządu terytorialnego. Liczba etatów pedagogów specjalnych i psychologów nie może być niższa niż 25 proc. łącznej liczby etatów nauczycieli.
Psychologów ciągle brakuje, mimo że polskie uczelnie kształcą ich na potęgę
Niestety problemem pozostaje znalezienie odpowiednio wykwalifikowanych specjalistów. Dane z lipca 2024 roku pokazują, że we wszystkich województwach poszukiwanych jest łącznie około 3300 nauczycieli psychologów. W zeszłym roku, gdy wymogi były łagodniejsze, braki kadrowe wynosiły 27 proc. w niektórych regionach, a aż 450 gmin nie miało obsadzonych etatów.
Przykładowo w Małopolsce brakuje 457 psychologów, na Mazowszu – 383, a w Wielkopolsce – 372. W kilka lat liczba osób studiujących psychologię znacznie wzrosła. W 2022 roku było ich 56 398, podczas gdy jeszcze w 2021 – 47 031, w 2020 – 40 057, a w 2019 – 34 178. Niestety wraz ze wzrostem liczby studentów spadła jakość kształcenia. Ponad 90 z 140 nowych kierunków psychologii otrzymało negatywne opinie Polskiej Komisji Akredytacyjnej.
Ministerstwo dobrze wie o problemie, dlatego ruszyły specjalne programy
Resort edukacji, świadomy problemów kadrowych, zaczął pracować na rzecz podniesienia kwalifikacji nauczycieli specjalistów. W 2022 roku uruchomiono projekt „Szkoła dostępna dla wszystkich”, w ramach którego jako cel wyznaczono przeszkolenie nauczycieli specjalistów, nauczycieli przedszkolnych i szkolnych oraz nauczycieli akademickich. Beneficjentami projektu są również dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym, w tym uchodźcy z Ukrainy.
Dodatkowo, Instytut Badań Edukacyjnych ma realizować projekt „Wspieranie dostępności edukacji dla dzieci i młodzieży”, finansowany z Funduszy Europejskich dla Rozwoju Społecznego. W ramach projektu opracowano zestaw narzędzi do oceny dobrostanu uczniów oraz pakiety narzędzi diagnostycznych do monitorowania rozwoju dzieci i młodzieży.
