O tym jak w polskiej szkole ważna jest katecheza przekonał się każdy, kto posiada dziecko w wieku szkolnym. Religia w przedszkolu jest równie wszechobecna, mimo, że wprowadzenie zajęć powinno odbywać się na wniosek rodziców. Teoria sobie, praktyka sobie. Dlaczego w polskich przedszkolach religia jest ważniejsza niż zajęcia z logopedii, gimnastyki czy angielskiego?
Wniosek o religię? Tylko teoretycznie
Aby w przedszkolu mogły zostać wprowadzone lekcje religii, powinni o to zawnioskować sami rodzice. W praktyce jednak są one narzucone odgórnie, a rodzice stawiani są przed faktem dokonanym i proszeni o „podpisanie deklaracji”. W polskich przedszkolach nie tylko nie pyta się rodziców o wolę wprowadzenia zajęć z katechetą (ta z góry wydaje się dla dyrekcji placówek oczywista), ale również nie organizuje zajęć zastępczych dla dzieci, które na religię nie uczęszczają. W praktyce wygląda to tak, że podczas katechezy dzieci nie uczestniczące w zajęciach najczęściej wyprowadzane są do innej sali (co dzieci odbierają jako swoistą karę). W innych przypadkach są one pozostawiane w tej samej sali, ale sadzane w ostatniej ławce, z kolorowanką lub zabawkami.
Kiedy moje dziecko, jako jedno z pięciorga w całym przedszkolu, nie uczestniczyło w zajęciach z katechezy, wyglądało to bardzo analogicznie. Wyprowadzane do innej sali miało poczucie wykluczenia, pozostawiane na zajęciach – kolorowało obrazki z Jezusem i mimo woli uczyło się modlitw i piosenek. Sens nie uczestniczenia dziecka w zajęciach został więc całkowicie wypaczony, a dyrekcja nie była w stanie zaproponować żadnego innego rozwiązania dla dzieci innowierców bądź osób niewierzących.
Religia w przedszkolu – teoria kontra rzeczywistość
Według ustalonych przez MEN wytycznych, zarówno religia jak i etyka są zajęciami o charakterze dobrowolnym. Uczniom, którzy nie biorą udziału w tych zajęciach, placówka powinna wyznaczyć miejsce, w którym mogliby przeczekać katechezę. O ile w szkole dzieci mogą korzystać ze świetlicy, w przedszkolu najczęściej takiej możliwości nie mają. Placówki bronią się twierdzeniem, że religia w przedszkolu jest od lat przedmiotem, którego obecności w rozkładzie tygodnia rodzice oczekują. Niemniej jednak, choć ani ja, ani inni rodzice o religię nie wnioskowaliśmy, została ona wprowadzona obligatoryjnie.
17 zł za „narysuj krzyż”
Pominąwszy kwestię zasadności wprowadzania zajęć z katechezy u dzieci 3-letnich, pamiętam zdziwienie mojego dziecka na widok zadań z katechizmu kolegów. „Narysuj krzyż”, „Wskaż minę zdrajcy” itd. Kontrowersji wokół nauczania bałwochwalczych zachowań u tak małych dzieci nie brakuje. Pisaliśmy o tym na Bezprawniku, w artykule: Czy dzieci powinny kłaniać się przed biskupem? Kontrowersyjny występ podczas wizyty biskupa w przedszkolu.
Co ciekawe, mimo, że religia w przedszkolu powinna odbywać się całkowicie bezpłatnie, rodzice są obligowani do kupowania 3-4 latkom katechizmów. Bez nich udział w zajęciach jest niemożliwy. W wielu przedszkolach umożliwia się przeprowadzenie religii dwa razy w tygodniu, ale nie ma środków na zatrudnienie logopedy czy wprowadzenie języka.
Religia kosztuje podatników 1,36 mld rocznie
Przypomnijmy, że za lekcje religii płaca wszyscy podatnicy. Państwowa kasa przeznacza na nie rocznie aż 1,36 mld. Zastanawiający jest fakt, czy liczebność na zajęciach z katechezy byłaby tak wysoka, gdyby odbywały się one tam, gdzie odbywać się powinny, czyli w salkach katechetycznych przy kościołach, jak bywało kiedyś. Zwykle jednak rodzice nie oponują wobec obowiązującego porządku, z obawy na możliwość późniejszych komplikacji (por.: czy ksiądz może nie dopuścić dziecka do komunii)
Problem dało by się zminimalizować, gdyby religia w przedszkolu odbywała się na pierwszej bądź ostatniej godzinie zajęć. Przynajmniej części rodziców łatwiej było by uniknąć niepotrzebnych zawirowań wokół tematu. Niestety, jak piszą na forach internauci, szczególnie w mniejszych miejscowościach, to duchowni dyktują warunki i zarówno placówki jak i rodzice muszą się do nich dostosować.
Religia w szkole została wprowadzona bez konsultacji społecznych już w 1990 r., pod wpływem nacisków Kościoła Katolickiego na ówczesną Radę Ministrów. Analogicznie wprowadzono zasady finansowania tych zajęć, zwiększenia ich liczby oraz umieszczania oceny z religii na świadectwach.
Świecka szkoła? Tylko na papierze
Religia w przedszkolu odbywa się dwa razy w tygodniu. Zajęć z języka obcego, gimnastyki, rytmiki czy z logopedą nie ma wcale, bądź rodzicie muszą płacić za nie sami. Według badań Polacy szybko zaczynają naukę języków, ale kończą na gorszym poziomie niż ich koledzy z Europy zachodniej. Wzrasta też otyłość wśród dzieci w Polsce, przy czym wskaźnik ten niemal galopuje i już wkrótce możemy mieć najgrubsze dzieci w Europie.
Kiedy w 2015 r,. wystartowała inicjatywa społeczna „świecka szkoła”, istniał cień nadziei, że za lekcje religii będą płacić Ci, którzy chcą z nich korzystać (czyt: koniec finansowania religii w szkole inicjatywa obywatelska w sejmie). Jak dotąd nic się nie zmieniło i wątpię, by obóz rządzący chciał jakichkolwiek zmian w obowiązującym porządku.
