Przekwalifikowanie zawodowe to wyzwanie, ale często również konieczność. Zwłaszcza w sytuacji, gdy pracownik ze względu na chorobę lub wypadek nie jest już w stanie pracować w zawodzie dotychczas wykonywanym. Dla takich osób przewidziane zostało specjalne świadczenie – renta szkoleniowa, czyli pieniądze pozwalające przeżyć w czasie zdobywania nowych kwalifikacji zawodowych.
Alternatywa dla renty z tytułu niezdolności do pracy
Renta z tytułu niezdolności do pracy to świadczenie przysługujące osobom, których stan zdrowia nie pozwala na podjęcie zatrudnienia. Podstawowym warunkiem uzyskania takiej renty jest wystąpienie całkowitej (a czasem nawet częściowej) niezdolności do podjęcia pracy zarobkowej. Taka niezdolność musi być spowodowana pogorszeniem sprawności organizmu w taki sposób, że nie daje szansy na podjęcie zatrudnienia, nawet w przypadku zdobycia nowych kwalifikacji zawodowych.
Rentę z tytułu niezdolności do pracy jest stosunkowo trudno uzyskać. Wszystko ze względu na fakt, że sporo chorób i urazów nie powoduje całkowitej niezdolności do pracy. Problem jednak mają osoby, które na przykład dotychczas pracowały fizycznie, jednak ze względu na stan zdrowia, powinny wykonywać lżejszą pracę. Niestety, aby taką znaleźć, wymagane są określone kwalifikacje, których pracownicy fizyczni zwykle nie mają. Istnieje jednak dla nich szansa na inne świadczenie.
Czym jest renta szkoleniowa?
Ta szansa to renta szkoleniowa, która jest przyznawana w sytuacji, gdy stan zdrowia nie pozwala na wykonywanie dotychczasowej pracy, a pracownik nie ma kwalifikacji, aby podjąć inną (adekwatną do sprawności). Pracownik nie kwalifikuje się do renty z tytułu niezdolności do pracy, gdyż jest zdolny do podjęcia zatrudnienia, jednak o odmiennym charakterze. W takiej sytuacji Zakład Ubezpieczeń Społecznych może podjąć decyzję o przyznaniu innego świadczenia, jakim jest renta szkoleniowa. Jak informuje ZUS:
Renta szkoleniowa przyznawana jest na okres 6 miesięcy. Na wniosek starosty, okres ten może zostać przedłużony maksymalnie do 30 miesięcy. Również na wniosek starosty okres 6 miesięcy może zostać skrócony, jeżeli starosta uzna, że nie ma możliwości przekwalifikowania do innego zawodu oraz gdy pobierający rentę nie uczestniczy we wskazanych szkoleniach. W przypadku gdy starosta zawiadomi o braku możliwości przekwalifikowania do innego zawodu, organ rentowy ponownie kieruje zainteresowanego do lekarza orzecznika.
Aby otrzymać świadczenie, jakim jest renta szkoleniowa, trzeba spełnić określone warunki. Przede wszystkim, niezdolność do dotychczasowej pracy powinna powstać w okresach wymienionych w ustawie emerytalnej (np. w okresie ubezpieczenia lub opłacania składek na ubezpieczenie społeczne w określonej wysokości) albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów. Wyjątkiem są sytuacje, gdy ubezpieczony udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety i 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy. Spełnienie tych warunków nie jest konieczne, jeżeli niezdolność do podjęcia dotychczasowej pracy wystąpiła w wyniku wypadku w pracy lub choroby zawodowej.
Sąd również może przyznać rentę szkoleniową
Osoby niezdolne do pracy, czy też może raczej niezdolne do pracy w dotychczasowym zawodzie, często nie zdają sobie sprawy, że renta szkoleniowa jest dla nich doskonałą alternatywą dla renty z tytułu niezdolności do pracy. Dlatego zwykle starają się wykazać całkowitą niezdolność do pracy i trafiają na mur w postaci Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Jeżeli sprawa trafi do sądu, sytuacja skarżącego automatycznie się poprawia. Rentę szkoleniową może bowiem przyznać również sąd. Podkreślił to Sąd Najwyższy w swojej uchwale z 2024 roku (III UZP 1/24). Skład sędziowski podkreślił wtedy, że:
W sprawie z odwołania od decyzji odmawiającej prawa do renty z uwagi na brak niezdolności do pracy (art. 57 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 12 i art. 13 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, tekst jedn.: Dz.U. z 2024 r., poz. 1631) – w przypadku ustalenia celowości przekwalifikowania zawodowego ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie – sąd jest uprawniony do przyznania renty szkoleniowej (art. 60 ust. 1 tej ustawy) na okres 6 miesięcy od uprawomocnienia się wyroku i prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy na okres wsteczny od złożenia wniosku o świadczenie.
Oczywiście wysokość renty szkoleniowej pozostawia wiele do życzenia – to 75% podstawy wymiaru renty, nie mniej jednak niż w wysokości najniższej renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Jednak pieniądze z pewnością pozwolą opłacić przynajmniej podstawowe rachunki w okresie przekwalifikowania.
