Jeżeli jesteś studentem, to z pewnością zdajesz sobie sprawę, że w Polsce funkcjonuje system stypendialny. Z pewnością słyszałeś od starszych znajomych, iż istnieje możliwość uzyskania stypendium, a być może nawet zdarzyło Ci się wspomniane pobierać. W tym wpisie wyjaśnimy wszelkie niezbędne informacje o stypendiach. Jakie są ich rodzaje? Jak się o takowe ubiegać?
Cały szeroko pojęty system stypendialny uregulowany jest w ustawie Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz.U.2017.2183). Warto jednak wspomnieć, że znajdujemy się w okresie przejściowym jeżeli chodzi o prawo, które konstytuuje polskie szkolnictwo wyższe. Jak powszechnie wiadomo tzw. „Konstytucja dla nauki” została uchwalona i wchodzi w życie już 1 października 2018 r. Warto tym samym spojrzeć na system stypendialny również pod kątem nadchodzących zmian.
Aktualny stan prawny
Na chwilę obecną występuje kilka rodzajów stypendiów. Część jest przydzielanych przez Rektora, część przez inne organy i instytucje.
Które są przewidziane dla studentów, którzy mają bardzo dobre wyniki w nauce lub posiadają wybitne osiągnięcia naukowe, artystyczne albo sportowe. Ubiegając się o ten rodzaj stypendium należy skierować stosowny wniosek do dziekana wydziału albo do rektora. Najpóźniej do 15 października rektorzy lub dziekani przekazują wnioski do MNiSW. Do przyznania tego rodzaju stypendium liczy się szereg aktywności, m.in
- publikacje naukowe
- udział w projektach artystycznych i naukowych
- nagrody i wyróżnienia w konkursach co najmniej międzynarodowych
- udział w igrzyskach olimpijskich lub mistrzostwach świata.
Jego wysokość może dochodzić aż do 15 000 zł.
Stypendia Rektora dla najlepszych studentów
Jest to najczęściej, zaraz po stypendium socjalnym, przyznawane świadczenie. Wymogi są przejrzyste, jednak fakt, czy uda nam się zdobyć ten rodzaj stypendium zależy w dużej mierze od osiągnięć naszych kolegów i koleżanek. Stypendium przysługuje maksymalnie 10% studentów na danym kierunku i może wynosić do kilkuset złotych miesięcznie.
Swoista dowolność w kreowaniu warunków, które są przewidziane dla tego rodzaju stypendium pozwala na dużą rozbieżność w stanie faktycznym. Jest bowiem możliwa sytuacja, że na kierunku X osoba z najniższa średnią, która otrzymała stypendium, będzie miała dużo wyższą średnią, niż analogiczna osoba na kierunku Y. Dla wielu osób jest to przejaw niesprawiedliwości.
Wniosek trzeba złożyć do rektora lub uczelnianej komisji stypendialnej; każda uczelnia określa szczegółowe zasady przyznawania stypendium i takie informacje (wraz z gotowymi wnioskami) można znaleźć na stronie internetowej odpowiedniej uczelni.
Warto wspomnieć, że fakt otrzymania stypendium Rektora nie zwalnia studenta z możliwości otrzymania stypendium socjalnego lub stypendium Ministra.
Stypendia socjalne i dla osób niepełnosprawnych
Przysługują one studentom, który znajdują się w trudnej sytuacji materialnej lub mają stosowne orzeczenie o niepełnosprawności. Ich dokładny zarys kształtują uczelnie, stąd m.in niektóre placówki udostępniają możliwość pobierania zwiększonego świadczenia – na przykład z tytułu znacznej odległości od miejsca zamieszkania.
Wysokość stypendium socjalnego może być, w zależności od uczelni, różna. Stała jest natomiast wysokość minimalnego dochodu na członka rodziny ubiegającego się o stypendium. Jeżeli dochód tę wartość przekroczy, to student nie ma możliwości otrzymania świadczenia.
Wymóg progu minimalnego dochodu nie obowiązuje stypendium dla osób niepełnosprawnych.
Zapomoga
Jednym z praw, jakie przysługują studentom jest także możliwość uzyskania zapomogi. Jest to wsparcie osoby, która znajduje się (przejściowo) w trudnej sytuacji materialnej, na przykład wynikłej z losowego zdarzenia. Takim mogą być narodziny dziecka, rodzinna tragedia, choroba lub szereg innych przypadków. Każdy wniosek rozpatrywany jest przez odpowiedni organ uczelni indywidualnie.
Wszelkich informacji, odnośnie zapomogi, jak jej wysokość i inne warunki należy szukać na swojej uczelni. Najczęściej takie informacje są udostępnione na stronie internetowej.
Stypendium na studiach
Istnieje szereg innych stypendiów, które wynikają z przejściowo realizowanych programów lub są zależne od regionu, w którym się znajdujemy. Katalog pomocy studentom jest dosyć szeroki.
Jak można zauważyć, bardzo dużo kwestii zostało przekazanych w gestię poszczególnych uczelni. To właśnie w swojej alma mater należy dopytać się o szczegóły i sprawdzić, czy spełniamy warunki przewidziane dla danego rodzaju pomocy materialnej.
Pomoc materialna, która przewidziana jest dla studentów w zasadzie jest w „Konstytucji dla nauki” zachowana. Występuje tam jednak szereg nowych instytucji, przewidzianych dla dobra studentów, które ze względu na swoją złożoność przedstawię w osobnym wpisie.
Jak kiedyś wspomniałem, wspomniane zmiany zachowują większość praw studenta w raczej niezmienionej formie co nas – studentów – niezmiernie cieszy.
