Nowy Rok zbliża się wielkimi krokami. Pamiętajmy o nowych szansach, które nam przyniesie, nie zapomnijmy jednak również o możliwościach, które przepadną wraz z zakończeniem obecnego. Jedną z nich jest wykorzystanie wszystkich dni wolnych. O ile urlop wypoczynkowy „przechodzi” na następny rok, to część dni wolnych trzeba wykorzystać do końca danego okresu rozliczeniowego, gdyż w przeciwnym razie przepadną bezpowrotnie.
Przyzwyczailiśmy się do oszczędzania dni wolnych. O ile w przypadku urlopu wypoczynkowego taka taktyka może się sprawdzić, to w przypadku dni wolnych z tytułu opieki nad dzieckiem, urlopu opiekuńczego, czy wolnego z powodu działania siły wyższej, wolne do odebrania za pracę niedzielę, czy za święto przypadające w sobotę, trzeba odebrać do końca okresu rozliczeniowego.
Te dni wolne przepadną, jeżeli nie wykorzystasz ich do końca roku
Część dni wolnych, które należy wykorzystać do końca okresu rozliczeniowego, jest związanych z niedawnymi zmianami w kodeksie pracy. Część to dni wolne, które w polskim systemie pracowniczym występują od lat. Nie wszyscy jednak o nich pamiętamy. Poza urlopem wypoczynkowym mamy bowiem szereg możliwości na skorzystanie z dnia wolnego w pracy. W przeciwieństwie do urlopu wypoczynkowego te dni wolne przepadną wraz z końcem okresu rozliczeniowego, a więc najczęściej wraz z nowym rokiem.
Dwa dni wolne na opiekę nad dzieckiem
Każdy rodzic dziecka, które nie ukończyło jeszcze 14 lat, może wykorzystać dwa dodatkowe dni wolnego (zgodnie z art. 188 kodeksu pracy), zachowuje wtedy prawo do wynagrodzenia. Warto pamiętać, że urlop na opiekę nad dzieckiem zawsze udzielany jest w wymiarze 2 dni rocznie, niezależnie od ilości dzieci, które wychowujemy. Urlop trzeba jednak wykorzystać do końca roku kalendarzowego, ponieważ dni wolne nie przechodzą na kolejny rok.
Dwa dni wolnego z powodu działania siły wyższej
Od kwietnia 2023 roku pracownik może wykorzystać dwa dodatkowe dni wolnego, jednak tylko w sytuacjach kryzysowych. W ciągu roku kalendarzowego pracownikowi przysługuje zwolnienie z pracy w wymiarze 2 dni z powodu działania siły wyższej. Dotyczy to pilnych spraw rodzinnych, spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli niezbędna jest jego obecność (art. 148(1) kodeksu pracy). W czasie tego wolnego pracownikowi przysługuje połowa wynagrodzenia. Obyśmy nie musieli z tych dni wolnych korzystać, jednak pamiętajmy, że niewykorzystane nie przechodzą na kolejny rok – maksymalna liczba dni zwolnienia z tego tytułu w danym roku kalendarzowym to 2 dni, niezależnie od tego, czy kiedykolwiek wcześniej z tego zwolnienia korzystaliśmy, czy też nie.
Pięć dni wolnego z tytułu urlopu opiekuńczego
Pracownik ma również prawo wykorzystać w ciągu roku kalendarzowego 5 dni urlopu opiekuńczego (art. 173(1) kodeksu pracy). Urlop ten jest udzielany w sytuacji, gdy pracownik musi zapewnić osobistą opiekę lub wsparcie członkowi rodziny, lub osobie zamieszkującej w tym samym gospodarstwie domowym. Stan tej osoby musi jednak medycznie uzasadniać konieczność udzielenia takiego wsparcia lub opieki. Urlop ten jednak jest urlopem bezpłatnym.
Te dni wolne również przepadną, jednak pamiętajmy o rekompensacie finansowej
Warto również pamiętać, że dni wolne, które mamy do odebrania za pracę w niedzielę, czy inne dni, będące dniami ustawowo wolnymi od pracy musimy wykorzystać do końca okresu rozliczeniowego (który może być również krótszy niż rok, wszystko zależy od ustaleń z pracodawcą). Tym samym niewykorzystane dni przepadają, pracownikowi należy się jednak za nie odpowiednia rekompensata finansowa.
Podobnie sytuacja wygląda w przypadku dni wolnych, które możemy odebrać ze względu na fakt, że święto ustawowo wolne od pracy przypada w sobotę. Tutaj również trzeba wykorzystać ten dodatkowy dzień wolnego do końca okresu rozliczeniowego. Pracodawca może również umożliwić pracownikom odebranie dnia wolnego jeszcze przed tym świętem, ważne aby było to w tym samym okresie rozliczeniowym, w którym wypada święto, uprawniające pracowników do otrzymania dodatkowego dnia wolnego. Niewykorzystane dni wolne przepadają, jednak pracownikowi w tej sytuacji należy się wynagrodzenie za przepracowanie dodatkowych godzin.
