Przepisy prawa pracy zawierają szereg uprawnień związanych z rodzicielstwem. Wśród nich jest zakaz pracy w godzinach nadliczbowych, możliwość zmniejszenia wymiaru czasu pracy czy zwolnienie od pracy w wymiarze szesnastu godzin lub dwóch dni. Czy możemy skorzystać z tych uprawnień jeśli drugi rodzic dziecka nie pracuje?
Jeśli oboje rodzice są zatrudnieni, z uprawnień może skorzystać jedno z nich
Zgodnie z art. 189(1) Kodeksu pracy, jeżeli oboje rodzice lub opiekunowie dziecka są zatrudnieni, z określonych uprawnień rodzicielskich może korzystać jedno z nich. Uprawnienia te dotyczą zarówno czasu pracy jak i jej wymiaru. Jeśli oboje rodzice są etatowcami, składają oni oświadczenia o tym, które z nich korzysta z udogodnień rodzicielskich. Udogodnień tych jest całkiem sporo.
Pracownik wybiera z jakich udogodnień chce skorzystać
Pracownik opiekujący się dzieckiem do ukończenia przez nie 4 roku życia, nie może być zatrudniony powyżej 8 godzin na dobę w systemie równoważnego czasu pracy, w ruchu ciągłym, w systemie skróconego tygodnia pracy oraz w systemie pracy weekendowej. Nadto, istnieje zakaz zatrudniania w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej, w systemie przerywanego czasu pracy oraz delegowania poza stałe miejsce pracy pracownika opiekującego się dzieckiem do ukończenia przez nie 8. roku życia. Pracownik-rodzic może także wnioskować o obniżenie wymiaru czasu pracy do ½ etatu w okresie, w którym mógłby korzystać z urlopu wychowawczego. I wreszcie, pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat, przysługuje zwolnienie od pracy w wymiarze 16 godzin albo 2 dni w roku kalendarzowym z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.
Obecność jednego rodzica w domu nie pozbawia uprawnień
Według prawników pozostawanie jednego z rodziców poza zatrudnieniem nie wpływa na uprawnienia etatowca. Przytoczony powyżej przepis Kodeksu pracy reguluje tylko sytuację, w której rodzice jednocześnie pozostają w zatrudnieniu. Nie ma zatem podstaw, aby odmawiać uprawnień rodzicowi tylko z tego względu, że drugi rodzic dziecka nie pracuje. Tak samo, nie przekreśla prawa do zwolnienia czy obniżenia wymiaru czasu pracy fakt czy dziecko ma zapewnioną opiekę. Dziecko może zatem przebywać w żłobku czy przedszkolu. Może też sprawować nad nim opiekę inna osoba. Pracownikowi rodzicowi i tak należą się uprawnienia związane z rodzicielstwem.
Brak zatrudnienia jednego z rodziców nie ma wpływu na uprawnienia rodzicielskie
Niezależnie zatem od tego czy nasze dziecko ma zapewnioną opiekę, ani czy drugi rodzic dziecka obecnie pracuje, nadal przysługują nam konkretne uprawnienia. Możemy nie wyrazić zgody na zatrudnienie nas w godzinach nadliczbowych, porze nocnej czy delegacje. Możemy także złożyć wiążący dla pracodawcy wniosek o obniżenie naszego wymiaru czasu pracy. Podobnie, wniosek o zwolnienie od pracy na 2 dni (16 godzin).
