Co do zasady darowizna od najbliższej rodziny jest zwolniona z podatku. Należy jednak pamiętać, że są co najmniej dwie sytuacje, w których obdarowany i tak będzie zobowiązany do jego zapłacenia.
Niezgłoszenie darowizny do Urzędu Skarbowego
Jak niejednokrotnie podkreślaliśmy na łamach Bezprawnika, że całkowite zwolnienie z podatku od darowizny jest możliwe w obrębie najbliższej rodziny. Do tego grona zalicza się małżonka, wstępnych, zstępnych, ojczyma, machochę i pasierbów. Prawdopodobnie w niedalekiej przyszłości nastąpi zresztą rozszerzenie zwolnienia z podatku od darowizn i spadków m.in. na osoby, które przebywały lub przebywają w rodzinie zastępczej lub rodzinnym domu dziecka.
Należy jednak pamiętać, że zwolnienie z podatku od darowizny jest możliwe tylko wtedy, gdy podatnik wywiąże się z nałożonego na niego obowiązku, jakim jest poinformowanie Urzędu Skarbowego o otrzymaniu darowizny. Taki obowiązek ciąży na podatniku, jeśli wartość darowizny przekroczyła 9 637 zł.
Podatnik ma na zgłoszenie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego, czyli od momentu przekazania darowizny. Obdarowany składa wniosek (formularz SD-Z2) do właściwego ze względu na swoje miejsce zamieszkania naczelnika US.
Wyjątkiem jest sytuacja, gdy umowa darowizny została zawarta przed notariuszem – wtedy to on dokonuje zgłoszenia do urzędu.
Darowizna w gotówce również może wykluczyć zwolnienie z podatku od darowizn
O ile jednak większość osób zdaje sobie sprawę z faktu, że konieczne jest zgłoszenie darowizny od najbliższej rodziny do US, o tyle nie wszyscy wiedzą, że darowizna w gotówce może wykluczyć zwolnienie z podatku. Jeśli bowiem środki pieniężne w ramach darowizny od najbliższej rodziny przekroczyły kwotę 9637 zł, konieczne jest dodatkowe udokumentowanie otrzymania darowizny. Dowodem ma być przelew lub przekaz pocztowy na konto obdarowanego.
W praktyce sprawia to oczywiste trudności. Często zarówno osoby wręczające pieniądze w ramach darowizny jak i sami obdarowani nie wiedzą, że konieczny jest przelew lub przekaz pocztowy. Czasami dochodzi też do całkowicie absurdalnych sytuacji. „DGP” opisuje, jak mężczyzna został pozbawiony prawa do zwolnienia z podatku przez… błąd pracownicy banku.
Matka chciała w ramach darowizny przekazać synowi kilkadziesiąt tysięcy złotych i poleciła kasjerce w banku wykonanie przelewu bezpośrednio na rachunek syna. Pracownica banku pomyliła się jednak, i najpierw wypłaciła pieniądze z rachunku kobiety, a potem dopiero wpłaciła je na konto mężczyzny. Dokonała zatem dwóch odrębnych operacji zamiast jednej. Mężczyzna zwrócił się do fiskusa o interpretację indywidualną. Dyrektor KIS uznał, że mężczyzna powinien mimo wszystko zapłacić podatek.
Czy zatem darowizna w gotówce, która nie została udokumentowana w odpowiedni sposób, zawsze wymusza na obdarowanym zapłatę podatku? Obdarowani mogą jeszcze spróbować swoich sił w sądzie. Dowodzi tego chociażby wyrok NSA z 11 lipca 2019 r. Kobieta otrzymała od swojego ojca darowiznę w gotówce, a następnie – tego samego dnia – wpłaciła ją na konto. Zdaniem sądu mogła dzięki temu być zwolniona z podatku. Nie ma jednak wątpliwości że lepiej, jeśli darowizna w formie pieniężnej zostanie wpłacona bezpośrednio na konto obdarowanego. To pozbawi fiskusa podstaw do kwestionowania zwolnienia z podatku.
