Natrafiłem na ostatnią wolę zmarłego – co dalej? Jak zachować się po znalezieniu testamentu?
Odnalezienie spisanej ostatniej woli w czasie porządkowania rzeczy zmarłego to wcale nie tak rzadki przypadek. Testamenty odręczne, a także wypisy tych sporządzonych w formie aktu notarialnego często znajdują się domowych biurkach, szafkach, czy sejfach. Ich odnalezienie to niezwykle ważny z punktu widzenia prawa spadkowego moment, z którym wiążą się konkretne obowiązki.
Otóż zgodnie z regułami kodeksu postępowania cywilnego osoba, u której znajduje się testament zobowiązana jest do jego złożenia w sądzie spadku lub u notariusza. Obowiązek ten istnieje w przypadku, gdy ten, kto posiada testament dowie się o śmierci spadkodawcy. Co ważne, zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego złożyć należy każdy testament – także ten, o którym wiemy, że został odwołany bądź ze względu na formę lub brak niezbędnych elementów zostanie uznany za nieważny. To rolą sądu jest bowiem ocena dostarczonych mu dokumentów.
W przypadku odnalezienia testamentu sporządzonego w formie aktu notarialnego najprostszym rozwiązaniem jest udanie się z aktem zgonu testatora do wskazanej w nim kancelarii notarialnej. Notariusz dowiedziawszy się o śmierci spadkodawcy dokona otwarcia i ogłoszenia testamentu, czyniąc na nim stosowne zmianki. Podobnie sytuacja wygląda w przypadku odnalezienia testamentu holograficznego, czyli inaczej odręcznego. Tutaj również można skorzystać z usług notariusza bądź udać się bezpośrednio do sądu, gdzie dokument zostanie schowany do specjalnego sejfu.
Sprawdź polecane oferty
RRSO 21,36%
Zniszczenie lub ukrycie testamentu to najgorsze możliwe rozwiązanie
Najgorszym rozwiązaniem w sytuacji znalezienia testamentu jego ukrycie lub co gorsza zniszczenie. Taka pokusa pojawia się czasem u osób, które po zapoznaniu z ostatnią wolą zmarłego dowiadują się o braku powołania do dziedziczenia. Odpowiedzialność za tego typu działania jest jednak spora.
W przypadku uchylenia się od obowiązku złożenia testamentu w sądzie lub u notariusza możliwe jest nałożenie grzywny. Jej wysokość sięga nawet 3000 złotych. Ponadto osoba, która w wyniku zaniechania omawianego działania poniosła szkodę, może domagać się jej naprawienia. Wtedy finansowe konsekwencje mogą urosnąć do sporych rozmiarów.
Co więcej, zniszczenie lub ukrycie testamentu podlega odpowiedzialności karnej. Za niwelowanie dokumentów kodeks karny przewiduje grzywnę, ograniczenie wolności, a nawet do 2 lat pozbawienia wolności. W sytuacji, gdy zniszczenie poprzedziła kradzież bądź przywłaszczenie testamentu kara może być jeszcze wyższa.
Jakie dalsze kroki po złożeniu testamentu w sądzie lub u notariusza?
Warto wspomnieć, że złożenie testamentu nie uruchamia automatycznie procedury związanej z nabyciem praw do spadku. Zarówno sąd, jak i notariusz po dokonaniu otwarcia i ogłoszenia testamentu przechowają go do czasu, gdy z żądaniem podjęcia dalszych działań nie wystąpią uprawnione do tego osoby. W praktyce jednak przedłożenie ostatniej woli zmarłego związane jest z konkretnym interesem osoby dysponującej testamentem, która chce jak najszybciej przeprowadzić wszelkie formalności.
W przypadku zgodności osób powołanych do spadku notariusz, po otwarciu i ogłoszeniu testamentu, może przystąpić do sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia. Jeżeli jednak powstaną jakiekolwiek wątpliwości w zakresie ważności testamentu, wydziedziczenia, ustalenia kręgu spadkobierców właściwa pozostaje jedynie droga sądowa. Postępowanie przed sądem, które można też wybrać od razu zamiast wizyty u notariusza, kończy się postanowieniem o stwierdzeniu nabycia spadku.
O tym co robić dalej możecie dowiedzieć się z innego poradnika, w którym zwróciłem uwagę, że stwierdzenie nabycia spadku to dopiero początek formalności.
