Zakończenie postępowania sądowego bądź ustalenie kręgu spadkobierców u notariusza to dopiero początek formalności po nabyciu spadku. Osoby nabywające składniki majątku po zmarłym powinny niezwłocznie zgłosić się do skarbówki, ujawnić prawo własności nieruchomości w księdze wieczystej, czy zarejestrować pojazd na własne nazwisko. Niekiedy niezbędny będzie także dział spadku.
Nabyłeś spadek? Przede wszystkim zgłoś się do skarbówki
Formalne potwierdzenie tytułu do spadkobrania wymaga przeprowadzenia postępowania w sądzie bądź też wizyty u notariusza. W zależności od wybranej drogi na jej końcu zainteresowani dysponują postanowieniem o stwierdzeniu nabycia spadku lub aktem poświadczenia dziedziczenia. Choć są to dwa odrębne dokumenty to jednak formalności, które trzeba dopełnić po ich pozyskaniu są identyczne.
Najważniejszym obowiązkiem każdego spadkobiercy jest zgłoszenie faktu nabycia spadku na formularzu SD-Z2 we właściwym urzędzie skarbowym. W przypadku, gdy składnikiem masy spadkowej jest nieruchomość zgłoszenia należy dokonać w miejscu jej położenia. W pozostałych przypadkach lub w sytuacji nabycia nieruchomości położonych w różnych miejscach, właściwą „skarbówką” będzie urząd odpowiedni dla ostatniego miejsca zamieszkania zmarłego.
Na dokonanie zgłoszenia, zgodnie z przepisami jest 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia o stwierdzeniu nabyciu spadku lub zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia. Przekroczenie terminu skutkuje utratą prawa do zwolnienia i koniecznością zapłaty wysokiego podatku, dlatego zgłoszenie do urzędu skarbowego powinno być jedną z pierwszych czynności po potwierdzeniu spadkobrania.
Załatwiając formalności po nabyciu spadku pamiętaj, by ujawnić swoje prawo w księdze wieczystej
Składnikiem masy spadkowej często jest nieruchomość. To powoduje, że niezbędne jest ujawnienie tego faktu w prowadzonej dla niej księdze wieczystej. Podstawą działania sądu jest wniosek składany na formularzu KW-WPIS. Opłata w przypadku dziedziczenia jest stała i wynosi 150 złotych niezależnie od liczby udziałów w prawie. Na samo rozpatrzenie wniosku trzeba będzie poczekać co najmniej kilka miesięcy.
Choć osoby, którym przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu coraz częściej decyduje się na założenie księgi wieczystej, to w świetle przepisów nie jest to obowiązek. Tym samym jeśli mieszkanie nie ma urządzonej księgi należy pamiętać o poinformowaniu spółdzielni mieszkaniowej o zmianie właściciela. W przypadku mieszkań własnościowych dokument potwierdzający dziedziczenie powinno się też przedłożyć zarządcy nieruchomości.
Inne formalności po nabyciu spadku – rejestracja auta, przepisanie umów na media i przejęcie rachunków bankowych
Kolejne formalności po nabyciu spadku zależne są od składników masy majątkowej. Jeżeli zmarły był na przykład właścicielem pojazdu to niezbędne będzie, by spadkobiercy złożyli wniosek o jego rejestrację w wydziale komunikacji właściwego urzędu. Termin na dokonanie tej czynności wynosi 30 dni od nabycia pojazdu, a więc uprawomocnienia się postanowienia o nabyciu spadku bądź rejestracji aktu poświadczenia dziedziczenia.
Warto też pamiętać o zgłoszeniu się do dostawców mediów celem ustalenia warunków ewentualnej dalszej współpracy. W tym przypadku zasadą jest wygaśnięcie umów na telefon, internet, czy telewizję w momencie śmierci odbiorcy usług. Spadkobiercy mają jednak możliwość dalszego kontynuowania umowy po dokonaniu stosownej cesji. Te zwykle są darmowe, gdyż dostawcom zależy na zdobyciu nowych klientów.
Zwykle w skład masy spadkowej wchodzą też środki zgromadzone na rachunkach bankowych. W celu uzyskania do nich dostępu należy zgłosić się do banku, w którym prowadzone jest konto. Częstą praktyką jest niestety dysponowanie pieniędzmi już po śmierci spadkodawcy przez osoby nieupoważnione, a więc na przykład pominięte przy dziedziczeniu dzieci, które jednak mają dostęp do konta. Takie działanie jest surowo zabronione i może wiązać się nawet z odpowiedzialnością karną.
Ustalenie masy spadkowej i jej podział mogą wiązać się z kolejnymi wizytami w sądzie
Ustalenie co zmarły pozostawił po sobie w spadku czasami nie zawsze jest jednak takie proste. Niekiedy spadkobiercy mają jedynie szczątkowe informacje w tym zakresie. W takich przypadkach kluczowe może okazać się skorzystanie z pomocy komornika, który sporządzi spis inwentarza. Dzięki niemu spadkobiercy uzyskają nie tylko wiarygodne dane dotyczące składników masy spadkowej, jak i ich wartości, ale zostaną uzbrojeni w skuteczne narzędzie do odpierania ataków ze strony ewentualnych wierzycieli. W przypadku nabycia spadku z dobrodziejstwem inwentarza chroni odpowiedzialność spadkobierców istnieje tylko do wysokości czynnej masy spadkowej.
W sytuacji, gdy spadkobierców jest więcej niż jeden niezbędne może też okazać się podzielenie masy spadkowej. Podobnie jak w przypadku stwierdzenia nabycia spadku drogi są dwie – notariusz i sąd. Umowny dział spadku możliwy jest tylko, gdy spadkobiercy są zgodni co do rozdzielenia pomiędzy siebie poszczególnych składników majątki zmarłego. Gdy porozumienia brak pozostaje droga sądowa, a więc złożenie wniosku o dział spadku, który może być połączony ze zniesieniem współwłasności. Sąd będzie musiał podzielić majątek fizycznie, przyznać go na rzecz jednego lub kilku spadkobierców z obowiązkiem spłaty pozostałych, bądź sprzedać składniki majątku i podzielić pieniądze pomiędzy uprawnionymi do dziedziczenia.
Na koniec warto wskazać, że do załatwienia niemal wszystkich formalności spadkobiercy potrzebować będą postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku bądź aktu poświadczenia dziedziczenia. W niektórych sytuacjach być może wystarczy jedynie kserokopia tych dokumentów. Odpis niezbędny jest jednak na przykład przy wniosku do sądu wieczystoksięgowego. Koszt wydania jednego odpisu sądowego postanowienia wynosi 20 złotych. Przy akcie poświadczenia dziedziczenia kluczowa przy ustalaniu opłaty jest liczba stron dokumentu.
