Moment, w którym należy zarejestrować działalność gospodarczą w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej definiuje ustawa. Samo przeczytanie przepisów nie daje jednak jasnej odpowiedzi na zadane pytanie. Dopiero głębsza analiza zapisów ustawowych pozwala na „uchwycenie” momentu, w którym rejestracja staje się konieczna.
Kiedy zarejestrować działalność gospodarczą?
Podstawową definicję działalności gospodarczej zawiera art. 3 ustawy prawo przedsiebiorców:
Działalnością gospodarczą jest zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły.
Jak widać, definicja zawiera dużo zwrotów, które nie do końca wiadomo, co oznaczają. Dodatkowo należy pamiętać o tzw. działalności nierejestrowanej, która nie stanowi działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy (a konkretniej – nie ma obowiązku jej rejestracji). Działalność nierejestrowana to działalność wykonywana przez osobę fizyczną, której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia i spełnia parę innych warunków, o których poniżej (por. art. 5 i 43 ustawy prawo przedsiębiorców).
Cechy działalności gospodarczej
Tym samym za działalność gospodarczą uważa się działalność:
- zarobkową
- zorganizowaną
- wykonywaną w sposób ciągły
- wykonywaną we własnym imieniu
- z której przychód przekroczył 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia oraz (również w przypadku, gdy przychód nie przekracza tej kwoty), gdy jest wykonywana przez osobę, która w okresie ostatnich 60 miesięcy wykonywała działalność gospodarczą, jest wykonywana w ramach spółki cywilnej lub jest działalnością wymagającą uzyskania koncesji, zezwolenia albo wpisu do rejestru działalności regulowanej
Aby ustalić, kiedy zarejestrować działalność, należy zrozumieć znaczenie poszczególnych cech
Działalność zarobkowa to taka, która jest prowadzona w celu osiągnięcia zysku, przy czym istotne jest tutaj to, że działalność nie musi być dochodowa. Liczy się cel jej podjęcia, który nie jest charytatywny, a zmierza ku zarobkowi.
Działalność zorganizowana to taka, której towarzyszy struktura organizacyjna, przy czym nie chodzi tu o biuro i sprzęty, a sposób prowadzenia działalności w sposób uporządkowany, zmierzający do osiągnięcia konkretnego celu i podporządkowany pewnym regułom.
Przykład:
W przypadku działalności polegającej na budowie nieruchomości i wyodrębnieniu z niej lokali mieszkalnych na sprzedaż jej „organizacja” może polegać na sporządzeniu projektu, uzyskaniu pozwolenia na budowę, zakupie materiałów i ostatecznie przeprowadzeniu remontów i adaptacji.
Ciągłość działalności polega na tym, że działalność ta jest np. stała lub powtarzalna (a więc nie jednorazowa, czy przypadkowa).
Przykład:
Sprzedaż samochodu lub mieszkania posiadanych na użytek osobisty nie stanowi stałej działalności. Jeżeli jednak w którymś momencie pójdziemy za ciosem i zaczniemy kupować i sprzedawać samochody w celu dalszej odsprzedaży i osiągnięcia zysku, wtedy nasza działalność może być uznana za powtarzalną.
Wykonywana we własnym imieniu? To oznacza, że skutki działalności muszą dotyczyć osoby, która ją prowadzi i jednocześnie ponosi odpowiedzialność za zaciągnięte zobowiązania. Nie będzie więc działalnością gospodarczą działalność, która wywołuje skutki na rzecz innych osób (np. działalność pracowników, pełnomocników i prokurentów). Oczywiście, to nie oznacza, że działalność musimy wykonywać osobiście. Możemy równie dobrze zatrudniać pracownika.
W orzecznictwie wskazuje się również, że działalność gospodarcza musi mieć zewnętrzny charakter. Chodzi więc o działalność kierowaną „na zewnątrz” i uczestniczenie w obrocie gospodarczym.
Kiedy zarejestrować działalność gospodarczą – terminy
Artykuł 17 ustawy prawo przedsiębiorców stanowi, że działalność gospodarczą można podjąć z chwilą złożenia wniosku o wpis do CEiDG. W przypadku działalności nierejestrowanej wniosek o wpis należy złożyć w terminie 7 dni od dnia przekroczenia 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Za dzień rozpoczęcia działalności uważa się dzień, w którym przekroczono ww. próg.
W praktyce często nie jest to takie proste. W standardowej sytuacji wiemy z góry, że przechodzimy na samozatrudnienie i przed przystąpieniem do wykonywania działalności, składamy wniosek o rejestrację.
A co w przypadku, gdy udzielamy korepetycji, okazjonalnie naprawiamy sąsiadom samochody albo pomagamy znajomym rozliczać się z fiskusem? W którym momencie taka działalność staje się działalnością gospodarczą? Odpowiedź brzmi: z chwilą, gdy spełnia cechy określone w ustawie. Często ta chwila jest trudna do uchwycenia, ale warto mieć świadomość tego, jakie cechy składają się na definicję działalności. Dzięki temu dajemy sobie szansę, aby uniknąć kłopotów związanych z zaniechaniem rejestracji w odpowiednim czasie.
