Dyplomatyczny manewr rządu Beaty Szydło nie powiódł się i Donald Tusk został wybrany na drugą kadencję przewodniczącego Rady Europejskiej. Co to właściwie za funkcja i jakie są kompetencje przewodniczącego Rady Europejskiej?
Dyplomatyczna gra na wielu fortepianach w wykonaniu premier Beaty Szydło i ministra spraw zagranicznych Witolda Waszczykowskiego nie przyniosła oczekiwanych przez rząd rezultatów, a wynik korespondencyjnego pojedynku Donald Tusk vs Jacek Saryusz-Wolski zakończył się wynikiem 27:1, który byłby kompromitujący w dowolnej dziedzinie sportu.
Bezprawnik.pl nie jest jednak serwisem o polityce, dlatego nie zajmiemy się tutaj oceną skutków politycznych postawy polskiego rządu. Zamiast tego zajmijmy się tym, co w świetle ostatnich wydarzeń jest szczególnie istotne: jakie właściwie są kompetencje przewodniczącego Rady Europejskiej?
Donald Tusk prezydentem Unii Europejskiej? Nie do końca
Skrótowo nieraz określa się stanowisko Donalda Tuska, a wcześniej Hermana Van Rompuya, jako „prezydent Unii Europejskiej”. Prawidłowa nazwa to „przewodniczący Rady Europejskiej”, a instytucja ta pojawiła się w traktacie lizbońskim z 2007 roku. Jak już sugeruje sama nazwa, nie jest to funkcja niezależna, samodzielna, lecz ściśle związana z innym organem: Radą Europejską.
W systemie instytucjonalnym Unii Europejskiej Rada Europejska jest czymś na kształt „rady mędrców”. Składająca się z szefów państw i rządów, a ponadto przewodniczącego Komisji Europejskiej i właśnie przewodniczącego Rady Europejskiej, zajmuje się kwestiami natury politycznej: określa ogólny kierunek integracji, jak również ma wpływ na obsadzenie najważniejszych stanowisk w Unii (m.in. w Europejskim Banku Centralnym czy Komisji Europejskiej).
Czym zatem zajmuje się przewodniczący Rady Europejskiej? Jego kompetencje są określone w art. 15 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z art. 15 ust. 6 wskazuje, że:
Przewodniczący Rady Europejskiej:
a) przewodniczy Radzie Europejskiej i prowadzi jej prace;
b) zapewnia przygotowanie i ciągłość prac Rady Europejskiej, we współpracy z przewodniczącym Komisji i na podstawie prac Rady do Spraw Ogólnych;
c) wspomaga osiąganie spójności i konsensusu w Radzie Europejskiej;
d) przedstawia Parlamentowi Europejskiemu sprawozdanie z każdego posiedzenia Rady Europejskiej.
Ponadto przewodniczący Rady Europejskiej reprezentuje Unię Europejską na zewnątrz – wraz z wysokim przedstawicielem Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa lub przewodniczącym Komisji Europejskiej. Z uwagi na swoją rolę, przewodniczący Rady Europejskiej nie może sprawować krajowej funkcji publicznej, jak również – zgodnie z kodeksem etyki – nie podejmuje żadnej działalności zawodowej – ani zarobkowej, ani niezarobkowej (może jedynie udzielać bezpłatnych wykładów, o ile nie kolidują z obowiązkami).
Jak zatem widać, kompetencje przewodniczącego Rady Europejskiej mają charakter organizacyjny i koordynujący, a jego głównym zadaniem jest dbanie o to, by podejmowane w Unii Europejskiej decyzje miały w możliwie największym stopniu charakter konsensusu.
