Konsultacje publiczne to jeden z kluczowych elementów oceny wpływu aktu prawnego i wprowadzanych nim regulacji na życie. Okazuje się, że czasem są sztuką dla sztuki.
Konsultacje publiczne mają swoje uregulowanie w regulaminie prac Rady Ministrów. Ich celem jest zebranie uwag od instytucji innych niż organy państwowe. W ich trakcie organizacje oraz obywatele mają możliwość wypowiedzenia się co do treści aktu prawnego. Organizacje mogą zgłaszać nowe pomysły, mogą wypowiadać się o tych proponowanych przez akt prawny.
Konsultacje publiczne mogą sprzyjać poprawieniu aktu prawnego, jeżeli ten niedostatecznie reguluje dane zagadnienie. Mogą zwrócić uwagę na negatywne konsekwencje wprowadzanego aktu, o których nie pomyślał pomysłodawca projektu. Mogą również pozwolić na uniknięcie konfliktu w drażliwych i kontrowersyjnych rozwiązaniach, przy czym uwagi zgłoszone podczas konsultacji publicznych nie są wiążące dla pomysłodawcy. Pomimo tego ustawodawca docenił ich znaczącą rolę. Tak ważną, że w § 36 wskazanego regulaminu prac znajdujemy taki zapis:
Organ wnioskujący, biorąc pod uwagę treść projektu założeń projektu ustawy, projektu ustawy lub projektu rozporządzenia, a także uwzględniając inne okoliczności, w tym znaczenie projektu oraz przewidywane skutki społeczno-gospodarcze, stopień jego złożoności oraz jego pilność, przedstawia projekt do konsultacji publicznych, w tym może skierować projekt do organizacji społecznych lub innych zainteresowanych podmiotów albo instytucji w celu przedstawienia ich stanowiska, uwzględniając wytyczne w zakresie prowadzenia konsultacji publicznych, jeżeli zostały ustalone przez Radę Ministrów lub jej organ pomocniczy.
Konsultacje publiczne mają swoje terminy
Zgodnie z regulaminem prac organ wnioskujący, który skierował projekt do konsultacji publicznych ma wskazać w jakim terminie można zająć stanowisko. Jeżeli termin ten nie jest ustalony w przepisach odrębnych, to organ przy jego ustalaniu kieruje się objętością aktu prawnego, jego zakresem, treścią, zakresem podmiotów na jakie oddziałuje akt oraz pilnością sprawy. Przy czym, jeżeli termin na zajęcie stanowiska wynosi mniej niż 7 dni, a w przypadku projektu aktu normatywnego 14 dni, skrócenie terminu wymaga szczegółowego uzasadnienia. Tyle teorii i postanowień regulaminu pracy Rady Ministrów. Teraz przyjrzyjmy się działaniom pewnego ministerstwa.
Konsultacje Publiczne w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Zgodnie z wykazem prac legislacyjnych 31 marca został utworzony projekt rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi zmieniającego rozporządzenie w sprawie środków dopuszczonych do skażania alkoholu etylowego. W piśmie z dnia 30 marca, skierowanym do organizacji pozarządowych, poproszono je o przedstawienie opinii. Nie byłoby w tym nic dziwnego, gdyby nie to, że ministerstwo określiło termin do godziny 12.00 tego samego dnia, czyli 30 marca.
Niestety nie wiemy ile dokładnie godzin mieli przedstawicie organizacji pozarządowych na przedstawienie swojej opinii. Zgodnie z danymi z BIP Ministerstwo jest czynne od 8.15. Na stronie z wykazem prac legislacyjnych mamy do dyspozycji dwa kolejne dokumenty.
Zgodnie z raportem z konsultacji społecznych treść aktu prawnego ministerstwo wysłało do 28 organizacji. Wszystkie one miały czas na zgłoszenie uwag do godziny 12.
Dosyć długa lista. Każda z tych organizacji ma złożoną strukturę. Trudno się dziwić, że żadna nie złożyła uwag w wymaganym terminie. Interesująca jest kolejna strona raportu z przeprowadzonych konsultacji publicznych.
Jak widzimy od dnia udostępnienia projektu w Biuletynie Informacji Publicznej nie zgłoszono zainteresowaniami pracami nad projektem rozporządzenia. Szkoda tylko, że rozporządzenie ministerstwo opublikowało dopiero 31 marca 2020 r. Dokładnie tego samego dnia z ubolewaniem zauważyło, że nikt nie zgłosił zainteresowania. Żeby wziąć udział w konsultacjach nad projektem trzeba było odświeżać co chwilę stronę BIP.
Taki sposób przeprowadzania konsultacji kompletnie mija się z ich celem. Jest to sztuka dla sztuki, żeby nikt nie mógł zarzucić, że konsultacje publiczne się nie odbyły.
