W czwartek na ulicy 7 Maja dokonano włamania do piwnicy. Właściciel zgłosił, że zginęły dwa rowery o wartości 5000 zł każdy, na których on i jego żona mieli wystartować w triathlonie w nadchodzącym tygodniu. Zniknęła również kolekcja winylowych płyt o wartości przede wszystkim sentymentalnej.
Funkcjonariusz, który wypełniał protokół oględzin miejsca zdarzenia, odnotował: pora dnia – dzienna, oświetlenie – sztuczne, warunki pogodowe – słoneczne. Następnie, w trzecim punkcie protokołu, w rubryczce zatytułowanej „opis przebiegu oględzin”, zaczął opisywać wszystkie czynności, które wykonywali członkowie zespołu oględzinowego. „W południowo-wschodniej części miasta usytuowana jest ulica 7 Maja, która biegnie z kierunku północnego na południowy. Patrząc w kierunku południowym, po prawej stronie tej ulicy stoją cztery budynki dwupiętrowe. Czwarty z tych budynków posiada dwie oddzielne klatki schodowe oznaczone nr 34 i 36…”
Specyfika dokumentu, jakim jest protokół oględzin, nie pozwoliła funkcjonariuszowi na pełne wykorzystanie jego szerokich umiejętności literackich i oddanie niepokojącego klimatu szarej piwnicy oraz napiętej atmosfery przeprowadzanych w skupieniu oględzin. Z niesamowitą precyzją opisał za to wszystkie ujawnione ślady. Włamanie było do piwnicy, zabezpieczonej jak większość piwnic, kłódką. Kłódka, jak w przypadku większości włamań do piwnic zabezpieczonych kłódką, została przecięta. Tę właśnie kłódkę, sfotografowano, zabezpieczono w kopercie oraz opisano jako ślad nr 1. Przed wejściem do piwnicy ujawniono również ślad spodu obuwia, który opylono sadzą angielską, sfotografowano oraz zabezpieczono na folii daktyloskopijnej i oznaczono jako ślad nr 2. Na drzwiach piwnicy ujawniono również ślady linii papilarnych – ślad nr 3. Czynność zakończono o 15:46, 27.07.2017 r.
Czy ta konkretna piłka do metalu przecięła tę kłódkę?
Hipotetycznie, wśród zebranych odcisków mógł znaleźć się odcisk palca osoby, która włamała się do piwnicy. Również hipotetycznie, podczas przeszukania garażu tej osoby można by znaleźć piłkę do metalu, która byłaby w stanie przeciąć kłódkę. W jaki sposób, tym razem nie hipotetycznie, można stwierdzić, czy ta konkretna piłka do metalu przecięła tę kłódkę? Odpowiedzią jest mechanoskopia.
Mechanoskopia to technika śledcza badająca ślad pozostawiony przez narzędzie, którego używał sprawca. Każde oddziaływanie przedmiotem na podłoże sprawia, że na powierzchni powstają ślady pozostawione przez ten przedmiot. Dzięki analizie obrazu tych odwzorowań można zidentyfikować narzędzie, które pozostawiło ślad.
Teoretycznie każda piłka do metalu kupiona w markecie budowlanym jest taka sama. W rzeczywistości każda z nich zostawi unikalny ślad. Dzieje się tak dlatego, że w procesie obróbki piłki do metalu na jej powierzchni pozostają ślady działania narzędzi i elementów mechanizmów. Te ślady sprawiają, że powierzchnia wyprodukowanego przedmiotu różni się od innych. Co więcej, podczas eksploatacji narzędzia przez użytkownika pojawiają się kolejne zniekształcenia powierzchni czy ubytki.
Ślady punktowe identyfikuje się poprzez porównanie śladu z kształtującym go fragmentem narzędzia. Ślady smugowe, czyli dynamiczne identyfikuje się poprzez pobranie śladu porównawczego. Dokonuje się tego poprzez wykonanie narzędziem kilku takich prac, jakie wykonywano przypuszczalnie na miejscu zdarzenia. Stwierdzenie zgodności rozmieszczenia rozmaitych wgłębień, wypukłości czy kształtu i przebiegu smug pozwala na indywidualną identyfikację narzędzia. W przypadku piłki do metalu istotne może być na przykład ułożenie poszczególnych ząbków – ich brak lub zniekształcenia.
Poza tym dzięki badaniom mechanoskopijnym można stwierdzić czy dwie części stanowiły poprzednio całość. Można też, poddając analizie typ spękań, powierzchnię przełomu lub kształt wybitego otworu, ustalić, z której strony i z jaką siłą uderzono na przykład szybę, a niekiedy także kąt, pod jakim działał atakujący przedmiot.
Światła w samochodzie, świeciły czy nie?
Mechanoskopia przydaje się również podczas analizowania wypadków komunikacyjnych. Na kolejny wątek fabularny nie ma miejsca, ale dzięki odpowiednim badaniom można stwierdzić, czy w czasie wypadku światła samochodu były zapalone, czy nie. Przykładowo, jeżeli żarówka zostanie zbita, a jej cokół i przewody pozostaną nienaruszone, pod wpływem tlenu rozgrzane włókno żarówki utleni się, a żarnik pokryje się nalotem – oznaczać to będzie, że światła były włączone.
Co się stało na ulicy 7 Maja? Przed drzwiami piwnicy technikowi kryminalistycznemu nie udało się ujawnić żadnych opiłków, które powinny znajdować się w miejscu przecięcia kłódki. Poza tym sąsiedzi nic nie słyszeli ani nie widzieli w okolicy nikogo podejrzanego. Wzbudziło to podejrzenie, że kłódka została przecięta w innym miejscu, a następnie podłożona. Czy w takim razie właściciel piwnicy spreparował kradzież? Podczas przeszukania jego garażu znaleziono piłkę do metalu, którą poddano analizie. Okazało się, że jest to narzędzie, którego użyto do przecięcia kłódki. Ostatecznie właściciel przyznał się do niecnego czyn. Jak tłumaczył – wszystko dlatego, że nie chciał brać udziału w nadchodzącym triathlonie.
