Odszkodowanie za wypadek przy pracy od ZUS to nie wszystko. Pracodawca często musi dopłacić to, czego nie dał ZUS

Uzyskanie odszkodowania za wypadek przy pracy zależy od wielu czynników. Przede wszystkim zdarzenie musi być uznane za wypadek przy pracy zgodnie z Ustawą o ubezpieczeniu wypadkowym. Rekompensatę za takie zdarzenie wypłaca co do zasady Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Nie każdy pracownik jednak wie, że jego uprawnienia nie kończą się na odszkodowaniu od ZUS i może otrzymać także… odszkodowanie za wypadek od pracodawcy.

Odszkodowanie od ZUS za wypadek przy pracy

Z natury odszkodowanie otrzymywane od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych jest limitowane do świadczeń przewidzianych w ustawie. Pracodawca płaci składkę na ubezpieczenie wypadkowe i w razie ustalenia, że doszło do wypadku przy pracy, ZUS wypłaca różne świadczenia, w zależności od tego, na co pozwala Zakładowi ustawa. Odszkodowanie od ZUS-u ma tę zaletę, że przysługuje zawsze, gdy dane zdarzenie zostało uznane za wypadek przy pracy i pracownik nie został uznany za wyłącznie winnego zdarzenia. To oznacza, że nawet jeżeli w jakimś stopniu pracownik przyczyni się do wypadku, nie będzie oznaczało braku prawa do świadczenia lub jego zmniejszeniu.

Patrz: Wypadek przy pracy oznacza nie tylko odszkodowanie, ale i szereg obowiązków, które przepisy nakładają na pracodawcę

Zgodnie z Ustawą o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych pracownikowi może przysługiwać m.in. zasiłek chorobowy, renta czy tzw. jednorazowe odszkodowanie. Pełen katalog świadczeń wymieniony został w art. 6 ust. 1 ustawy wypadkowej.

Świadczenia te są limitowane, przykładowo:

Art. 12 ust. 1. Jednorazowe odszkodowanie przysługuje w wysokości 20% przeciętnego wynagrodzenia za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu

Procent stałego uszczerbku ustala lekarz orzecznik lub komisja lekarska na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku.

Przykładowo utrata trzech paliczków palca wskazującego prawej ręki to 17% stałego uszczerbku na zdrowiu. W przypadku lewej ręki jest to 15%. A co w przypadku, gdy pracownik był leworęczny?

Odszkodowanie za wypadek od pracodawcy

Jeżeli ryczałtowe odszkodowanie od zakładu nie pokryło całej szkody, pracownik może dochodzić roszczeń uzupełniających od pracodawcy. Warto też pamiętać, że pracodawca może mieć wykupione prywatne ubezpieczenie (w takim wypadku odpowiadać może też jego ubezpieczyciel).

Uwaga! W orzecznictwie uznaje się, że z powództwem przeciwko pracodawcy pracownik może wystąpić dopiero po decyzji ZUS-u, tj. w sytuacji, w której odszkodowanie ZUS-owskie nie pokryje całej szkody.

Odszkodowanie za wypadek od pracodawcy ma charakter cywilny i nie jest ze swojej natury limitowane do wysokości określonych w ustawie. Oprócz szkód majątkowych pracownik może domagać się także zadośćuczynienia. Pracownikowi może przysługiwać:

• jednorazowe odszkodowanie (art. 444 § 1 KC) – obejmuje wszelkie koszty poniesione w związku z wypadkiem (leczenia, opieki, przekwalifikowania się)
• zadośćuczynienie pieniężne za uszczerbek niemajątkowy (art. 445 § 1 KC) – chodzi o krzywdę niemajątkową. Pieniądze mają złagodzić jej skutki. Np. pracownik, który na skutek utraty palca nie będzie mógł już grać na gitarze, powinien otrzymać za to stosowne zadośćuczynienie
• renta (art. 444 § 2 KC) – renta rekompensuje uszczerbek w dochodach poszkodowanego

Oddzielny katalog roszczeń przewidziano także dla rodziny zmarłego, ale i nie tylko.

Patrz: Czy można otrzymać zadośćuczynienie za śmierć narzeczonego?

Proces cywilny przeciwko pracodawcy o odszkodowanie za wypadek od pracodawcy

Warto jednak pamiętać, że odpowiedzialność cywilna pracodawcy wiąże się z obowiązkiem udowodnienia mu przez pracownika wszystkich przesłanek odpowiedzialności cywilnej. Pracodawca może odpowiadać na zasadzie ryzyka (art. 435) lub winy (art. 415). Pracownik w zależności od przyjętego modelu odpowiedzialności będzie musiał udowodnić inne przesłanki. Często może zdarzyć się sytuacja, że pracodawca ponosi winę za wypadek tylko w ograniczonym stopniu. W odróżnieniu od odszkodowania za wypadek przy pracy od ZUS-u brak winy pracodawcy może (ale nie musi) oznaczać brak odszkodowania. Przed wstąpieniem na drogę sądową lepiej skonsultować się w takiej sprawie z prawnikiem.

Na pewno warto mieć świadomość tego, że odszkodowanie nie kończy się na pieniądzach otrzymanych z ZUS-u. Poszkodowani pracownicy bardzo często wygrywają procesy o odszkodowanie za wypadek od pracodawcy. Odszkodowanie od ZUS-u – mimo że o wiele pewniejsze, często bywa zwyczajnie za niskie, bo limituje je ustawa. Takich ograniczeń nie przewiduje kodeks cywilny.