W czwartek Ministerstwo Klimatu wreszcie opublikowało projekt zmian ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi. Projekt wprowadza długo wyczekiwany – głównie przez samorządy – system Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta. Skutkiem będzie nowa opłata opakowaniowa dla przedsiębiorców. Ministerstwo wprost przyznaje też, że zmianę odczują konsumenci – płacąc więcej w sklepach.
Nowa opłata opakowaniowa dla przedsiębiorców. Nadchodzi ROP
O tym, że w Polsce ma wejść w życie system Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta (ROP) wiadomo było już od dłuższego czasu. To konieczny skutek znowelizowanej w 2018 r. unijnej dyrektywy w sprawie odpadów. Rządzący jednak zwlekali z publikacją projektu, mimo że przepisy miały być pierwotnie wdrożone do 5 lipca 2020 r.
Co zakłada projekt? Po pierwsze – podzielenie strumienia opakowań na dwa rodzaje (konsumenckie oraz pozostałe – z handlu, dystrybucji czy przemysłu). To z kolei pociąga za sobą zmiany w zakresie recyklingu, rozliczania czy opłat produktowych.
Po drugie – skutkiem wejścia projektowanych przepisów w życie będzie nowa opłata opakowaniowa dla przedsiębiorców. Stawkę określi minister klimatu. Jej wysokość będzie zależeć od kilku czynników, takich jak:
- rodzaj opakowania,
- możliwość recyklingu,
- zawartość materiału pochodzącego z recyklingu po uwzględnieniu dochodów z ponownego użycia,
- sprzedaż materiałów z recyklingu,
- nieodebrane kaucje.
Dodatkowo przepisy nałożą na producentów obowiązek recyklingu opakowań. Będą mogli go wykonać albo samodzielnie, albo za pośrednictwem organizacji odpowiedzialności producentów. Obowiązków dla producentów, które wprowadza projekt, jest zresztą znacznie więcej. Wśród nich m.in. ustanowienie obowiązku dla przedsiębiorców wprowadzających napoje w butelkach z tworzyw sztucznych o pojemności do 3l zapewnienia w tych opakowaniach udziału materiałów pochodzących z recyklingu odpadów z tworzyw sztucznych czy wprowadzenie obowiązku osiągnięcia poziomu selektywnego zbierania butelek PET do 3l.
Skutki zmian odczują też konsumenci
Nowa opłata opakowaniowa dla przedsiębiorców to jednak zmartwienie także dla konsumentów – i Ministerstwo Klimatu nawet tego nie ukrywa. Jak można przeczytać w Ocenie Skutków Regulacji, koszty poniesione przez producentów „zostaną zapewne wliczone do ceny oferowanych produktów w opakowaniach”. Projektodawca zakłada jednak, że nowa opłata wnoszona przez przedsiębiorców dofinansuje koszty zagospodarowania odpadów opakowaniowych w gminach. To ma z kolei skutkować zmniejszeniem opłat wnoszonych z tego tytułu przez mieszkańców. Trudno jednak w tym momencie uwierzyć, że faktycznie tak będzie – zwłaszcza, że samorządy poszukują teraz rozpaczliwie dodatkowych środków. Po pierwsze – ze względu na skutki finansowe pandemii koronawirusa. Po drugie – Polski Ład (mimo zapowiedzi pomocy ze strony rządu) prawdopodobnie zmniejszy ich wpływy. Jedno jest jednak pewne – konsumenci powinni przygotować się na to, że na zakupach będą wydawać jeszcze więcej.
