Prowadząc własną działalność gospodarczą często prosimy najbliższych o pomoc. Podobnie, kiedy wykonujemy swoją pracę w ramach zlecenia czy umowy agencyjnej. Czasem jest to kwestia przysługi księgowej czy pośrednictwa Czasami potrzebujemy po prostu dodatkowych rąk do pracy. Szczególnie, jeśli pomoc przychodzi ze strony małżonka czy dzieci nie proponujemy w zamian wynagrodzenia. Czy słusznie?
Często korzystanie z pomocy rodziny może zostać zakwalifikowane jako współpraca
Co do zasady w Polsce wykonywanie pracy podlega obowiązkowym składkom na ubezpieczenia społeczne. Ciężko jednak wyobrazić sobie, że za każdym razem kiedy ktoś z rodziny pomoże nam w prowadzeniu biznesu, mamy od razu traktować go jako pracownika. Musimy jednak pamiętać, że częste korzystanie z pomocy rodziny może zostać zakwalifikowane przez organ rentowy jako współpraca. A to, pociąga za sobą konsekwencje prawne i finansowe.
Osobą współpracują może być rodzina jak i przysposobieni
Zgodnie z ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych za osobę współpracującą z prowadzącym działalność gospodarczą, wykonującym zlecenie lub umowę agencyjną może zostać uznana najbliższa rodzina. Małżonek, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, rodzice, macocha i ojczym, a nawet osoby przysposabiające. Muszą oni pozostawać we wspólnym gospodarstwie domowym oraz współpracować przy prowadzeniu tej działalności lub wykonywaniu umowy agencyjnej lub umowy zlecenia.
Jak odróżnić pomoc od współpracy?
Nie zawsze jednak pomoc najbliższych będzie potraktowana jako współpraca. Nawet, jeśli pozostają oni z nami we wspólnym gospodarstwie. Przepisy nie przewidują szczególnych cech, które przesądzałyby o zakwalifikowaniu otrzymywanej przez nas pomocy. Cech tych musimy szukać w wypracowanym orzecznictwie sądowym. Dobrą wiadomością jest fakt, że orzecznictwo jest utrwalone i sądy, co do zasady, zgodnie orzekają w podobnych sprawach.
Współpraca została zdefiniowana w wyrokach sądowych
W wyroku z 2008 roku Sąd Najwyższy przyjął, że za współpracę przy prowadzeniu działalności gospodarczej, powodującą obowiązek ubezpieczeń, uznać należy pomoc stałą. Sprawa dotyczyła współmałżonków. Sąd zauważył, że jest to praca, bez której dochody, stanowiące majątek wspólny małżonków, z tej działalności nie osiągałyby takiego pułapu, jaki zapewnia ich współdziałanie przy tym przedsięwzięciu. W innym wyroku, Sąd uznał, że na współpracę składają się następujące elementy. Pierwszy z nich to istotny ciężar gatunkowy działań współpracownika, które nie mogą mieć charakteru wtórnego. Drugi to bezpośredni związek współpracy z przedmiotem działalności gospodarczej. Trzecia kwestia to charakterystyka. Współpraca charakteryzuje się zarówno stabilnością i zorganizowaniem jak i częstotliwością podejmowanych działań.
Należy uwzględnić konkretną sytuację i okoliczności
Sądy podkreślają, że ustalenie czy osoba najbliższa jest osobą współpracującej wymaga indywidualnej oceny. Musimy wziąć pod uwagę charakter i rodzaj czynności podejmowanych przez małżonka, czas potrzebny na ich wykonywanie oraz ich znaczenie i wartość dla całej działalności. Dodatkowo powinniśmy ocenić czy pomoc ta jest systematyczna, stała i zorganizowana. Jednostkowe działania, nawet jeśli zmierzają do zwiększenia przychodów firmy, nie będą wymagały zgłoszenia do ubezpieczeń. Warto jednak, periodycznie oceniać, czy początkowo drobna pomoc najbliższych, nie przerodziła się w stała współpracę aby uniknąć problemów z ZUSem.
