Zachowek to część spadku, którą określona grupa osób ma prawo otrzymać, jeśli zmarły nie uwzględnił ich w testamencie. Zwykle dotyczy on spadkobierców ustawowych, jednak nie każdy spadkobierca ustawowy może otrzymać zachowek. I zależy to od tego, kim jest dla niego spadkodawca.
Po kim mogę dostać zachowek?
O tym, kto jest uprawniony do zachowku, mówi art. 991 § 1 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z jego treścią, osobami uprawnionymi do zachowku są w pierwszej kolejności zstępni spadkodawcy (jego dzieci, wnuki, prawnuki itd.), w drugiej małżonek i rodzice spadkodawcy. Kwestia zapłaty zachowku jest jednak bardziej skomplikowana, niż mogłoby to się wydawać. Oprócz ogólnych zasad wymienionych w powyższym artykule ważna jest ustawowa kolejność dziedziczenia.
W pierwszej kolejności osobami, które mogą otrzymać zachowek, są osoby, które mogłyby być powołane do spadku w drodze dziedziczenia ustawowego. Niezależnie od tego, kogo spadkodawca powoła do dziedziczenia w treści testamentu, dla uzyskania zachowku liczy się tylko dziedziczenie ustawowe.
Kolejność dziedziczenia opisują wprost przepisy prawa spadkowego. Odpowiadając na pytanie, czy danej osobie należy się zachowek, w pierwszej kolejności należy rozpatrzeć, czy dana osoba dziedziczyłaby, gdyby nie było testamentu. W dziedziczeniu ustawowym dzieci zawsze wyprzedzają innych krewnych. Dopiero w drugiej kolejności dziedziczą rodzice. Obok dzieci i rodziców dziedziczy na równi małżonek spadkodawcy. Pominięcie w testamencie osób z tego kręgu, rodzi konieczność zapłaty zachowku.
Najczęściej więc zachowek należy się nam po rodzicach, gdy dochodzi do pominięcia w testamencie jednego z dzieci. Spotykamy się również z zachowkiem należnym po małżonku i dzieciach. Zachowek będzie należny także po rodzeństwie.
Prawo do zachowku nie zawsze jest oczywiste
Oczywiście, każda z tych osób może zostać pozbawiona tego prawa. Aby tak się stało, musi zostać przez spadkodawcę wydziedziczona, to jednak może stać się tylko w określonych sytuacjach. Taka osoba musi zdaniem spadkodawcy być niegodna dziedziczenia, a powód niegodności powinien zostać wskazany w testamencie. Nie są to jednak jedyne powody utraty prawa do zachowku. Dojedzie do tego również, gdy uprawniony zrzeknie się dziedziczenia lub odrzuci spadek. Zachowku nie otrzyma również małżonek, jeżeli spadkodawca wystąpił o rozwód lub separacje z winy tego małżonka.
