Home -
Prawo -
Serial osadzony w Śródziemiu może jeszcze długo nie ujrzeć światła dziennego. Wszystko przez prawa autorskie po zmarłym kilka dni temu synu Tolkiena

Serial osadzony w Śródziemiu może jeszcze długo nie ujrzeć światła dziennego. Wszystko przez prawa autorskie po zmarłym kilka dni temu synu Tolkiena

Śmierć Christophera Tolkiena, obok niewątpliwej straty dla uniwersum Śródziemia, to również nowy rozdział dla objętych prawami autorskimi dzieł jego ojca. Ewentualni spadkobiercy mogą otworzyć drogę do nowych ekranizacji tolkienowskiego świata lub zamknąć ją na wiele lat. Może to oznaczać, że planowany serial Władca pierścieni będzie jedynym, jaki przyjdzie nam zobaczyć.

Justyna Bieniek21.01.2020 9:13

Prawo

21.01.2020 9:13

Justyna Bieniek

redaktor

Nagłówki

Prawa autorskie do dzieł Tolkiena

Prawa autorskie do znanych dzieł literackich to temat, który jest pasjonujący zarówno dla fanów, jak i prawników. W szczególności w obliczu tak znaczących wydarzeń, jak śmierć ich właścicieli. Dalsze losy dzieł kultury bywają wtedy bardzo zawiłe. A historia niejednokrotnie pokazuje, że spór co do ich wykorzystania zamraża je dla szeroko pojętej kultury na wiele lat.

Obecnie przed podobną obawą stoją fani świata Władcy Pierścieni. Syn twórcy Śródziemia zmarł 16 stycznia 2020 roku. Oznacza to, że zarządzana przez niego intelektualna i literacka spuścizna po Johnie R.R. Tolkienie właśnie przeszła w inne ręce. Dziedziczenie prawa autorskich to co do zasady standardowa procedura. W czym tkwi więc problem? Pisarz wszystkie prawa autorskie do swoich dział zapisał w testamencie dzieciom. W tym najmłodszemu synowi Christopherowi Tolkienowi, który praktycznie całe swoje zawodowe życie poświęcił na opracowywanie rękopisów swojego ojca. To właśnie jego staraniem utworzona została fundacja Tolkien Estate zarządzająca m.in. prawami autorskimi do tolkienowskich dzieł.

Christopher Tolkien znany był z dość restrykcyjnego podejścia do komercyjnego wykorzystywania dzieł ojca. A jego ogólna niechęć do komercjalizacji dzieła znalazła odbicie w konflikcie, jaki powstał po ukazaniu się filmowej trylogii. Prawa do jej ekranizacji, podobnie jak prawa do Hobbita, sprzedał amerykańskiej wytwórni sam Tolkien w latach sześćdziesiątych dwudziestego wieku. Spadkobiercą nie podobała się jednak komercyjna otoczka towarzysząca promocji, która odwoływała się do całokształtu pracy literackiej Tolkiena.

Czytając związane z tolkienowskim światem opracowania znajdujące się na stronie fundacji, czy stowarzyszenia fanów da się zauważyć, że środowisko skupione wokół spadkobierców jest zdecydowanie niechętne wychodzeniu Śródziemia poza literackie karty. Wielokrotnie pojawiające się pytanie o ekranizacje Silmarillion raczej szybko nie uzyska twierdzącej odpowiedzi.

Czy powstanie serial na podstawie Silmarillionu?

Obecnie, po śmiercie głównego (w sensie intelektualnym) spadkobiercy Tolkiena model zarządzania prawami autorskimi może więc nie ulec zmianie. W końcu jego główni spadkobiercy to również osoby związane z fundacją, w tym jego druga żona Baillie oraz trójka dzieci. Warto jednak pamiętać, że Christopher Tolkien przez wiele lat był skonfliktowany z najstarszym synem (z pierwszego małżeństwa). Simon Tolkien był zaangażowany w realizację filmów Petera Jackona, co nie podobało się jego ojcu. Właśnie to odmienne podejście do wykorzystania świata Śródziemia budzi niepokój i wieszczy rozłam w prowadzonej polityce fundacji.

Warto pamiętać, że prawa autorskie do dzieł Tolkiena to nie tylko te odziedziczone w spadku po słynnym twórcy. Christopher Tolkien opracowywał pozostawione przez ojca rękopisy. To właśnie najmłodszy syn Tolkiena przez wiele lat zajmował się odczytywaniem i redagowaniem dzieł ojca. Za jego sprawą światło dzienne ujrzały książki takie jak: Silmarillion, Niedokończone opowieści, Dzieci Hurina, Berenie i Luthien oraz ostatnio wydany Upadek Gondolinu.

O ile prawa autorskie do dzieł ojca wygasną w 2044 roku, o tyle prawa do tych ostatnich w 2091 roku, czyli siedemdziesiąt lat po śmierci Christophera Tolkiena. Do tego czasu o wszelkich sposobach ich wykorzystania będą decydować jego spadkobiercy. To od ich wizji będzie zależeć droga, jaką obierze uniwersum Śródziemia w najbliższych latach. Jaką wizję zarządzania nimi będą mieli jego następcy? Na razie nie wiadomo.

Dołącz do dyskusji

zobacz więcej:

prawo autorskie

kliknij by przejść do następnego posta

Najnowsze

Warte Uwagi

Od teraz za pomocą BLIKA przyjmiesz przelewy w euro

12.11.2025 17:27, Mateusz Krakowski

Polska ma wreszcie zmienić barwy narodowe. Pod lupą flaga i godło

12.11.2025 17:26, Marcin Szermański

Ojcowie też boją się brać urlopy rodzicielskie. Przez stereotypowe podejście pracodawców

12.11.2025 15:35, Mateusz Krakowski

Rodzina nie zapłaci za pogrzeb ani grosza. Wystarczy zrobić jedną rzecz

12.11.2025 14:42, Miłosz Magrzyk

Nieetyczne praktyki firm pożyczkowych wpędzają Polaków w zadłużenie. Jest pomysł zmiany przepisów

12.11.2025 13:49, Katarzyna Zuba

Operatorzy dronów będą musieli wykupić ubezpieczenie OC

12.11.2025 13:02, Mateusz Krakowski

Urzędnicy mają prawo zmusić cię do remontu. I nie obchodzi ich, że nie masz na to pieniędzy

12.11.2025 12:21, Miłosz Magrzyk

Szefowie walczą z quiet quitting. Wyjaśniamy, co grozi za "brak zaangażowania"

12.11.2025 11:10, Edyta Wara-Wąsowska

Kupowanie sprzętu elektronicznego stacjonarnie mija się z celem. Konsument ma więcej praw online

12.11.2025 10:23, Marcin Szermański

Comarch Betterfly zastępuje ERP XT. Teraz program do faktur kusi też warstwą wizualną

12.11.2025 10:11, Mariusz Lewandowski

Skarbówka skontroluje przedsiębiorcę od razu. Ale wbrew pozorom to niekoniecznie zła informacja

12.11.2025 9:29, Edyta Wara-Wąsowska

Lidl Plus to nie wszystko. Ta karta pozwala na zniżki 10 proc. na wiele towarów

12.11.2025 8:34, Aleksandra Smusz

Możliwa duża zmiana na rynku materiałów budowlanych. To wpłynie na koszty budowy domu

12.11.2025 7:44, Edyta Wara-Wąsowska

Jak iść do Carrefoura, to najlepiej z babcią. Ten sklep ma niezłe zniżki dla seniorów

12.11.2025 6:43, Aleksandra Smusz

Podatek antyspelulacyjny Partii Razem to pierwszy od dawna projekt ustawy o podatku katastralnym

11.11.2025 19:52, Rafał Chabasiński

Ci sami lekarze w publicznej i prywatnej przychodni to patologia polskiej służby zdrowia

11.11.2025 15:14, Mateusz Krakowski

UFG nalega, byście wbili sobie do głowy jedną rzecz. Macie samochód = macie OC

11.11.2025 12:45, Filip Dąbrowski

Wszyscy Polacy zapłacą nowy podatek. "To jakby powierzyć ZUS-owi sortowanie śmieci"

11.11.2025 11:27, Mariusz Lewandowski

Kogoś nieźle poniosło, jeśli ta reklama KFC promuje przemoc

11.11.2025 10:28, Mariusz Lewandowski

Jesteśmy patriotami, ale z szacunkiem do biało-czerwonej flagi jest różnie. Nawet, gdy chcemy dobrze

11.11.2025 9:52, Jerzy Wilczek

Agresywny kierowca FlixBusa zastraszył pasażerów. Jego zmiennik złośliwie się śmiał

11.11.2025 9:25, Aleksandra Smusz

USA uczciły niepodległość Polaków w mniej więcej taki sam sposób, jak Biedronka czci mnie, sprzedając mi polędwicę sopocką

11.11.2025 8:55, Mariusz Lewandowski

Czas podnieść składkę zdrowotną. To jedyny pomysł, który na pewno w czymś pomoże

11.11.2025 8:31, Rafał Chabasiński

BIK i banki przetwarzają nasze dane, nawet jeśli nie dostaniemy kredytu. Wreszcie się za to zabrano

11.11.2025 7:19, Mariusz Lewandowski

Apple nie wprowadza w błąd. Komisja Etyki Reklamy oddaliła skargi dotyczące Apple Intelligence

11.11.2025 6:24, Mariusz Lewandowski

Firma ukarana za brak zgłoszenia incydentu. NSA: samo ryzyko kradzieży PESEL to już powód do alarmu

10.11.2025 20:56, Mariusz Lewandowski

Uczucie dyskomfortu po wycieku danych osobowych to trochę za mało na odszkodowania

10.11.2025 20:18, Mariusz Lewandowski

Siłownia za 60 zł dziennie. To oczywiście nie jest tyle warte, chodzi o coś zupełnie innego

10.11.2025 20:10, Aleksandra Smusz

Skandal w muzeum. Profesor z zagranicznymi gośćmi nie został wpuszczony do WC

10.11.2025 14:28, Aleksandra Smusz

Jeszcze 800 tys. Polaków nie złożyło wniosku o ulgę. Czas jest tylko do końca listopada

10.11.2025 12:54, Edyta Wara-Wąsowska