Umowa przenosząca autorskie prawa majątkowe
Od chwili stworzenia dzieła twórcy będą przysługiwać autorskie prawa majątkowe. Będzie on więc wyłącznie uprawnionym do korzystania z utworu, czerpania z niego korzyści majątkowych, a także do rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji. Przynajmniej do momentu, kiedy prawa autorskie majątkowe nie zostaną przeniesione na inny podmiot. Zgodnie z Ustawą o prawie autorskim i prawach pokrewnych może się to zdarzyć w drodze dziedziczenia lub na podstawie umowy. Zazwyczaj przeniesienie praw jest odpłatne. Jeśli w umowie nie znajdą się wyraźne regulacje w tym zakresie, twórca powinien otrzymać wynagrodzenie. Jego wysokość szacuje się na podstawie zakresu udzielonego prawa, jak również korzyści odniesionych przez drugą stronę z tytułu utworu.
Cechy umowy o przeniesienie autorskich praw majątkowych
Umowa o przeniesienie autorskich prawa majątkowych powinna spełniać kilka cech. Przede wszystkim musi zostać zawarta na piśmie pod rygorem nieważności. Konieczne jest także określenie pól eksploatacji, na których nabywca będzie korzystał z utworu. I to szczegółowo - nie można ograniczać się do wzmianki uprawniającej do korzystania z utworu na wszystkich polach. Taka regulacja w razie zaistnienia sporu może zostać uznana przez sąd za nieważną. Co do zasady przeniesienie praw autorskich majątkowych będzie mieć charakter trwały, jednak dopuszczalne jest zawarcie umowy na czas określony. W takim wypadku prawa automatycznie wrócą do twórcy, gdy umowa przestanie obowiązywać.
Umowa licencyjna
Nieco inaczej sytuacja wygląda w przypadku umowy licencyjnej, która jest umową o korzystanie z utworu. W praktyce oznacza to, że po jej zawarciu autorskie prawa majątkowe nie przejdą na drugą stronę. Twórca będzie więc mógł sam korzystać ze swojego utworu, czerpać z niego korzyści i nawet udzielać dalszych licencji. A przynajmniej co do zasady. Istnieją bowiem dwa typy licencji – wyłączna, wymagająca formy pisemnej pod rygorem nieważności oraz niewyłączna. Licencja wyłączna wyklucza możliwość udzielania jednocześnie licencji na ten sam utwór kilku podmiotom.
Sprawdź polecane oferty
RRSO 21,36%
Wymogi umowy licencyjnej
W umowie licencyjnej strony będą musiały określić pola eksploatacji na takich samych zasadach jak przy przeniesieniu autorskich praw majątkowych. Co do zasady licencja będzie też udzielana odpłatnie. Jeśli w umowie nie znajdą się odmienne zapisy, licencjodawcy będą przysługiwać odrębne wynagrodzenia za korzystanie z utworu na każdym polu eksploatacji. Znaczącą różnicą jest jednak czas obowiązywania umowy. O ile przy przeniesieniu autorskich praw majątkowych zasadę stanowi trwałość, to licencja nie jest dożywotnia. Może być zawarta na czas określony do lat 5 lub nieokreślony, ale z możliwością wypowiedzenia. Licencjobiorca nie będzie też mógł przenosić uprawnień dalej, chyba że umowa wyraźnie na to pozwoli – inaczej niż w przypadku umowy o przeniesienie autorskich praw majątkowych. Tam prawa można przenosić dalej, o ile w umowie nie znajdzie się zapis wyłączający to uprawnienie.
Umowa o przeniesienie praw autorskich czy licencja?
Zawierając umowę z innym podmiotem, twórca musi odpowiedzieć sobie na pytanie, które rozwiązanie będzie dla niego lepsze – umowa o przeniesienie praw autorskich czy licencja. Właściwie wiele zależy od tego, co chce osiągnąć przez podpisanie takiej umowy. Jeśli ma zamiar dalej rozporządzać swoim dziełem, z pewnością powinien wybrać licencje, by móc zawierać podobne umowy z kolejnymi podmiotami. W ten sposób twórca zachowa także swoje autorskie prawa majątkowe i będzie mieć możliwość wypowiedzenia umowy. Jeśli natomiast zdecyduje się na przeniesienie autorskich praw majątkowych, musi zadbać o to, by zostało to podkreślone. W przeciwnym razie przyjmie się, że została udzielona licencja.
Przeniesienie praw autorskich czy licencja - podsumowanie
Obie umowy mają kilka cech wspólnych:
- Na ich mocy podmiot zawierający umowę jest uprawniony do korzystania z utworu
- Zasadą jest odpłatność
- Konieczne jest dokładne określenie pól eksploatacji utworu
- W przypadku umowy o przeniesienie autorskich praw majątkowych i licencji wyłącznej obowiązuje forma pisemna pod rygorem nieważności
Istnieją jednak także zasadnicze różnice:
- Przeniesienie autorskich praw majątkowych jest co do zasady trwałe. Licencja udzielana jest natomiast na czas określony lub istnieje możliwość jej wypowiedzenia
- Przeniesienie autorskich praw majątkowych jest możliwe na rzecz jednego podmiotu, licencji na ten sam utwór można natomiast udzielić kilka.
- Udzielenie licencji, inaczej niż zawarcie umowy o przeniesienie autorskich praw majątkowych, nie powoduje po stronie twórcy utraty uprawnienia do korzystania z utworu w tym zakresie
- Przy przeniesieniu autorskich praw majątkowych zasadą jest możliwość dalszego przenoszenia tych praw. W umowie licencyjnej prawo udzielania sublicencji musi zostać wyszczególnione w umowie.
