Urlop na żądanie jest urlopem płatnym i przysługuje każdemu pracownikowi zatrudnionemu na podstawie umowy o pracę. Ten rodzaj urlopu jest o tyle specyficzny, że pracownik może z niego skorzystać w każdej chwili. Oznacza to, że nie musi, tak jak w przypadku urlopu wypoczynkowego, planować tego z góry.
Urlop na żądanie 2019: jak definiuje go Kodeks pracy?
W Kodeksie pracy możemy znaleźć definicję urlopu na żądanie. Wystarczy zajrzeć do art. 1672 :
Pracodawca jest obowiązany udzielić na żądanie pracownika i w terminie przez niego wskazanym nie więcej niż 4 dni urlopu w każdym roku kalendarzowym. Pracownik zgłasza żądanie udzielenia urlopu najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu.
Przepisy są tak skonstruowane, by każdy pracownik miał możliwość skorzystania z urlopu na żądanie np. wtedy, gdy zdarzy się coś niespodziewanego, co jednocześnie uniemożliwia mu stawienie się w pracy. Z tego względu może to zgłosić pracodawcy w tym samym dniu, w którym chce wykorzystać dzień urlopu na żądanie. Warto jednocześnie pamiętać, że pracownik nie musi korzystać z urlopu na żądanie jedynie w niespodziewanych sytuacjach. Równie dobrze może stwierdzić, że danego dnia chce po prostu zostać w domu. Nie może jedynie przekroczyć limitu 4 dni urlopu rocznie.
Czy można zgłosić urlop na żądanie w danym dniu już po rozpoczęciu dnia pracy?
Kodeks pracy nie definiuje dokładnych godzin, w których pracownik może zgłosić pracodawcy urlop na żądanie. Terminem ostatecznym jest dzień, w którym pracownik ma zacząć urlop – czyli jeśli np. 15 stycznia chce wykorzystać dzień urlopu na żądanie, to najpóźniej 15 stycznia powinien to zgłosić pracodawcy. Zrozumiałe jednak jest, że gdyby wszyscy pracownicy zgłaszali to już po rozpoczęciu godzin pracy, to działałoby to na szkodę pracodawcy. Z tego względu Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2006 r. (sygn. I PK 128/06), że pracownik powinien złożyć wniosek jeszcze przed rozpoczęciem swojego dnia pracy. Jednocześnie SN dopuszcza możliwość, by w regulaminie pracy znalazł się zapis umożliwiający pracownikowi późniejsze zgłoszenie wniosku o udzielenie urlopu na żądanie. Wszystko zależy wtedy jednak od dobrej woli pracodawcy.
Czy pracodawca może odmówić udzielenia urlopu na żądanie?
Pracodawca co do zasady jest obowiązany do udzielenia urlopu na żądanie. Zdarza się jednak, że rozpoczęcie przez pracownika urlopu na żądanie przed udzieleniem go przez pracodawcę może być uznane za nieusprawiedliwioną nieobecność w pracy. Pracodawca może odmówić urlopu na żądanie w sytuacji, gdy interes pracodawcy wymaga obecności pracownika. W grę nie wchodzi zatem sytuacja, w której pracownik- uprzedzony wcześniej, że danego dnia jego obecność jest niezbędna- bierze urlop na żądanie. Często też pracownicy usiłują „przechytrzyć” pracodawcę, zmawiają się i danego dnia kilka osób usiłuje wciąż urlop na żądanie. Tyle tylko, że to całkowicie dezorganizuje pracę firmy, a tym samym- narusza interes pracodawcy.
