Kalendarzowe wakacje już dawno za nami. Wiele osób już pewnie o nich zapomniało, jednakże przedsiębiorcy powinni pamiętać, że w tym roku mają możliwość skorzystania z dodatkowych wakacji, które zafundował im ustawodawca. Chodzi oczywiście o wakacje od składek na ZUS, które wprowadzono na podstawie ustawy z dnia 9 maja 2024 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2024 r. poz. 863). Zgodnie z nowymi przepisami wybrani przedsiębiorcy przez jeden miesiąc w roku zostaną na swój wniosek zwolnieni od opłacania składek na własne obowiązkowe ubezpieczenia społeczne. Jeżeli interesuje cię, kto może skorzystać ze zwolnienia, na jakich zasadach i jaki wpływ będzie to mieć na jego prawa i obowiązki w zakresie ubezpieczeń społecznych, to zapraszam do lektury.
Wakacje składkowe. Kto może skorzystać z preferencji?
Zgodnie z wprowadzonymi rozwiązaniami z „wakacji składkowych” skorzystać będą mogli mikroprzedsiębiorcy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą lub będący wspólnikami spółek cywilnych, którzy z tego tytułu obowiązkowo opłacają składki na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, wypadkowe). Przypomnijmy, że mikroprzedsiębiorcą jest przedsiębiorca zgłaszający do ubezpieczeń społecznych nie więcej niż 10 ubezpieczonych, a zatem (poza sobą) zgłaszający nie więcej niż 9 osób, wliczając w to pracowników, zleceniobiorców, osoby współpracujące; jednocześnie jest to przedsiębiorca, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat kalendarzowych poprzedzających rok złożenia wniosku osiągnął przychód roczny z pozarolniczej działalności gospodarczej nieprzekraczający równowartości 2 milionów euro.
W ustawie zawarto również całą masę wyłączeń, przez co z wakacji składkowych nie będą mogli skorzystać m. in. twórca oraz artysta, osoby prowadzące działalność zawodową w rozumieniu odpowiednich przepisów podatkowych, wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, a także wspólnicy spółek partnerskich, jawnych i komandytowych. Dla porządku warto dodać, że ze zwolnienia nie będą mogli skorzystać też przedsiębiorcy korzystający z tzw. ulgi na start, gdyż z tytułu prowadzonej działalności nie odprowadzają składek na ubezpieczenie społeczne.
Dodatkowym warunkiem jest to, by przedsiębiorca korzystający ze zwolnienia w roku złożenia wniosku oraz w roku go poprzedzającym nie wykonywał usług na rzecz byłego pracodawcy, z którym pozostawał w stosunku pracy. Oczywiście zakres tych usług musi być tożsamy z zakresem obowiązków wynikających z umowy o pracę.
Jakie składki objęte są zwolnieniem?
Dla wielu przedsiębiorców „składki na ZUS” to globalny przelew, który przekazują miesięcznie do tejże instytucji nie rozróżniają,c na co właściwie składki te są przekazywane. Przedsiębiorca, który chce się ubiegać o zwolnienie musi przede wszystkim pamiętać, że objęto nim składki opłacane przez niego na jego własne ubezpieczenia społeczne, wobec czego pomimo skorzystania ze zwolnienia przedsiębiorcy będą obowiązani zapłacić składki na ZUS należne od wynagrodzeń swoich pracowników, zleceniobiorców czy osób współpracujących.
Przedsiębiorca nie będzie musiał więc zapłacić własnych składek na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe, dobrowolne ubezpieczenie chorobowe (o ile je opłaca), a także składek na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy (o ile jest zobowiązany do ich opłacania). Za okres zwolnienia składki należne za przedsiębiorcę zapłaci Skarb Państwa w ramach dotacji Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Z punktu widzenia przedsiębiorców, m. in. matek prowadzących działalność gospodarczą istotne jest, iż skorzystanie z wakacji składkowych nie będzie powodowało przerwy w ubezpieczeniach, a tym samym nie będzie istniało ryzyko odmowy wypłaty przez ZUS świadczeń z systemu m. in. zasiłku chorobowego.
Przedsiębiorcy powinni jednak pamiętać, że zwolnieniem nie jest objęta składka na ubezpieczenie zdrowotne i tą pomimo skorzystania ze zwolnienia trzeba będzie opłacić. Składka zdrowotna nie jest bowiem składką na ubezpieczenie społeczne, tylko – jaka jej nazwa wskazuje – składką na ubezpieczenie zdrowotne, płaconą na rzecz Narodowego Funduszu Zdrowia. ZUS w zasadzie występuje tutaj w roli inkasenta, który jest obowiązany do poboru składki i przekazania jej faktycznemu beneficjentowi.
Co zrobić by skorzystać ze zwolnienia?
Zwolnienie z obowiązku opłacania składek na ZUS nie będzie następowało automatycznie, a na wniosek przedsiębiorcy. To przedsiębiorca decyduje czy i w jakim miesiącu chce skorzystać ze zwolnienia. Wniosek o skorzystanie z wakacji składkowych należy złożyć w miesiącu poprzedzającym miesiąc kalendarzowy, który ma być objęty zwolnieniem. Wniosek, który będzie złożony w innym terminie lub wniosek nierozpatrzony do dnia zgonu przedsiębiorcy zostanie pozostawiony bez rozpoznania.
Wniosek o skorzystanie z wakacji składkowych będzie można składać wyłącznie w systemie elektronicznym udostępnionym przez ZUS. Wniosek złożony w innej formie nie będzie wywoływał skutków prawnych.
Pierwszym miesiącem, za który będzie można skorzystać ze zwolnienia będzie grudzień 2024 r. więc wniosek o skorzystanie z wakacji składkowych należy złożyć w listopadzie tego roku.
W jaki sposób wakacje od ZUS wskazać w deklaracjach rozliczeniowych?
Przedsiębiorca korzystający z wakacji składkowych w deklaracji ZUS DRA jest zobowiązany wskazać właściwy tytuł ubezpieczenia, który uprawnia go do skorzystania z omawianej preferencji. Obecnie właściwe kody ubezpieczenia są następujące:
- kod 05 14 – powinna wskazać osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą zwolniona z opłacania składek, dla której podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi 60% kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, czyli przedsiębiorca opłacający „zwykły ZUS”,
- kod 05 74 – powinna wskazać osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą zwolniona z opłacania składek, dla której podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia, czyli przedsiębiorcy opłacający tzw. „mały ZUS”,
- kod 05 94 – powinna wskazać osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, dla której podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne uzależniona jest od przychodu, czyli przedsiębiorcy opłacający tzw. „mały ZUS plus”.
Czy forma opodatkowania ma wpływ na możliwość skorzystania z wakacji składkowych?
Nie. I to jest bardzo dobra wiadomość dla przedsiębiorców, gdyż z wakacji składkowych będą mogli skorzystać przedsiębiorcy rozliczający swe podatki liniowo, według skali podatkowej, ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, a także na podstawie karty podatkowej. Oczywiście mowa tu o podatku dochodowym.
Wakacje składkowe. Podsumowanie
Dzięki wprowadzonemu dobrowolnemu benefitowi wybrani mikroprzedsiębiorcy już w grudniu tego roku będą mogli zaoszczędzić znaczną kwotę, którą musieliby przeznaczyć na składki na własne ubezpieczenia społeczne. Rozwiązanie to wychodzi naprzeciw ich oczekiwaniom, szczególnie po komplikacjach jakie w rozliczeniach z ZUS wprowadził „Polski Ład”. Istotne jest, że w miesiącu skorzystania ze zwolnienia składki za przedsiębiorców opłaci budżet państwa dzięki czemu przedsiębiorcy nie zostaną w żaden sposób poszkodowani skorzystaniem z ulgi, w szczególności nie wpłynie to na wysokość ich przyszłych emerytur i prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych np. prawa do skorzystania z zasiłku chorobowego. Jest to więc rozwiązanie ciekawe i proprzedsiębiorcze – w teorii. A jak wyjdzie w praktyce, to się okaże.
