Zasiłki z pomocy społecznej nie mają na celu utrzymywania osób, którym się nie chce pracować. Nie są również przyznawane w celu umożliwienia beneficjentom wystawnego życia. Ideą zasiłków jest pomoc osobom w trudnej sytuacji życiowej, zaś pieniądze mają być spożytkowane na zaspokojenie podstawowych potrzeb. W przeciwnym razie świadczenie może być odebrane.
Ustawa o pomocy społecznej daje prawo do odebrania świadczenia
Zgodnie z art. 11 ustawy o pomocy społecznej, marnowania świadczeń jest podstawą do wstrzymania lub odmowy przyznania świadczenia. Jak stanowi przepis:
Z tego przepisu wynikają dwie rzeczy. Po pierwsze, jeżeli będziemy marnować środki otrzymywane z opieki społecznej (czyli przeznaczać je na nieodpowiednie rzeczy), świadczenia mogą zostać nam odebrane. Zasiłek możemy stracić również wtedy, gdy nie współdziałamy z pracownikiem socjalnym, lub asystentem rodziny. Brak współdziałania to na przykład niechęć do aktywnego poszukiwania pracy, brak stosowania się do zaleceń pracownika, czy odmowa wpuszczenia pracownika, mającego przeprowadzić wywiad środowiskowy.
Sprawdź polecane oferty
Allegro 1200 - Wyciągnij nawet 1200 zł do Allegro!
Citi Handlowy
Telewizor - Z kartą Simplicity możesz zyskać telewizor LG!
Citi Handlowy
RRSO 20,77%
Opieka społeczna korzysta z prawa do wstrzymania lub ograniczenia zasiłków
Patrząc na to, jak niektórzy rozdysponowują środki z zasiłków, może wydawać się to dziwne, jednak opieka społeczna faktycznie korzysta z możliwości, jakie daje jej art. 11 ustawy o pomocy społecznej. Sprawy te na skutek odwołań od decyzji odbierających lub ograniczających świadczenia często trafiają na wokandę sądów. Sądy Administracyjne jednak zwykle przychylają się do stanowiska organu odbierającego świadczenie.
Przykładem może być wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 31 marca 2022 r. (II SA/Sz 1294/21), w którym skład sędziowski oddalił skargę, dotyczącą odmowy przyznania specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Problemem w tej sytuacji było nadużywanie alkoholu przez osobę korzystającą z usług opiekuńczych. Jak wiadomo, alkohol nie przyczynia się do poprawy stanu psychicznego – wręcz przeciwnie. Tak więc nadużywanie alkoholu sprawiało, że specjalistyczna pomoc nie miała sensu. Sąd zauważył, że:
Podobnie na sprawę zapatruje się Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 2021 roku (I OSK 2512/20). W tym przypadku sprawa dotyczyła zastąpienia świadczenia pieniężnego, wypłacanego na rzecz nieporadnej życiowo kobiety, na bony żywnościowe. Sąd uznał, że w tym przypadku wypłata pieniędzy faktycznie byłaby bezcelowa, bo przy dużym zadłużeniu kobiety oraz jej wyraźnej niegospodarności, ryzyko, że pieniądze nie zostaną przeznaczone na zakup żywności, jest duże. Skład sędziowski uzasadniał, że:
Nie można omawiać tego tematu bez podania koronnego przykładu, czyli przeznaczenie pieniędzy z zasiłku na coś innego, niż cel zasiłku. Nad taką sprawą pochylił się Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w 2018 roku (II SA/Bk 89/18). Sprawa dotyczyła cofnięcia zasiłku dla rodziny, która zamiast kupić opał (z zasiłku celowego, przeznaczonego właśnie na zakup opału) przeznaczyła pieniądze na remont mieszkania. Co więcej, wnioskodawca od dawna korzystał z zasiłków i w tym czasie nie próbował podjąć żadnej pracy, nie próbował nawet znaleźć nawet dorywczego zajęcia. Sąd podtrzymał decyzję o cofnięciu zasiłku, uzasadniając ten krok faktem, że:
Spraw takich jest wiele i jak widać, Ośrodki Pomocy Społecznej korzystają z narzędzi, jakie daje im art. 11 ustawy o pomocy społecznej. Patrząc na powyższe wyroki i ich uzasadnienia, śmiało można stwierdzić, że przypadku „madki”, która zamiast kupić dzieciom ubrania i zeszyty do szkoły wydaje pieniądze na tipsy i fryzurę, lub ojca, który zamiast kupować jedzenie, kupuje alkohol, zasiłek może zostać odebrany. Oczywiście sama ustawa podkreśla, że przy podejmowaniu decyzji dotyczącej odebrania świadczenia, należy uwzględnić dobro osób, znajdujących się pod opieką beneficjenta świadczenia. Jednak w takiej sytuacji pomoc społeczna powinna raczej pomyśleć o znalezieniu dzieciom innego, lepszego domu, niż o pozostawianiu zasiłków nieodpowiedzialnym rodzicom.
