Zgodnie z prawem granica gruntu nie biegnie tylko i wyłącznie po ziemi, ale również (przynajmniej w sposób dorozumiany i umowny) tworzy swojego rodzaju barierę, pomiędzy nieruchomościami. Fizycznym wyobrażeniem tej bariery jest na przykład płot. Wszystko, co przechodzi przez płot i zwiesza się nad naszą działką, jest więc już w naszym władaniu. I tu może pojawiać się pytanie, czy w takiej sytuacji można ściąć gałęzie z drzewa sąsiada? Tak, jednak pod jednym warunkiem.
Sąsiad, który nie panuje nad swoimi roślinami ogrodowymi, może być prawdziwym utrapieniem. Dlatego właśnie zgodnie z przepisami nie musimy prosić go o interwencję ani pytać o zgodę i możemy samodzielnie obciąć gałęzie, które przechodzą na teren naszej działki. Co więcej, te gałęzie możemy sobie zostawić.
Gałęzie z drzewa sąsiada – czy zawsze możemy je przyciąć?
Zgodnie z prawem wszystko (no może poza drobnymi wyjątkami, uregulowanymi w przepisach szczególnych), co znajduje się na naszej działce, jest w naszym władaniu. Wystarczy, że jakiś element (na przykład gałąź) przekroczy linię graniczną i już możemy nie mieć dla niej litości. Gałąź ta może w żaden sposób nie być fizycznie powiązana z naszym gruntem (drzewo, z którego gałąź pochodzi, może rosnąć na sąsiedniej działce), jednak w momencie, kiedy znajduje się nad naszą działką – to my mamy prawo zadecydować o tym, co się z nią stanie.
Oczywiście warto mieć w tym miejscu na względzie dobre relacje sąsiedzkie i zwyczajnie poprosić sąsiada, aby gałąź obciął, bo nam zawadza. Jeżeli jednak sąsiad nas wyśmieje albo nie podejmie żadnych działań – możemy bez obaw i wyrzutów sumienia chwycić za sekator (albo piłę) i gałąź uciąć.
Gałęzie z drzewa sąsiada można również ściąć i zachować
Dla osób, które nie potrafią dojść z sąsiadem do porozumienia, ustawodawca przewidział prawo do działania, wyrażone w artykule 150 kodeksu cywilnego. Zgodnie z nim:
Właściciel gruntu może obciąć i zachować dla siebie korzenie przechodzące z sąsiedniego gruntu. To samo dotyczy gałęzi i owoców zwieszających się z sąsiedniego gruntu; jednakże w wypadku takim właściciel powinien uprzednio wyznaczyć sąsiadowi odpowiedni termin do ich usunięcia.
Określenie „odpowiedni termin” jest dosyć niejasne, jednak przyjmuje się, że ma to być termin realny. Nie można na przykład zażądać usunięcia przeszkadzających gałęzi „natychmiast”. Jednak termin tygodniowy lub dwutygodniowy wydaje się już być realny, tak więc z pewnością zostanie uznany za odpowiedni.
Warto również zwrócić uwagę na temat owoców. Z art. 150 kodeksu cywilnego jasno wynika, że jeżeli owoce są „związane” z drzewem (a więc wciąż wiszą na gałęziach), należy wyznaczyć sąsiadowi termin do ich usunięciach, zanim się je na przykład zbierze i doda do pieczonego właśnie ciasta. Jednak jeżeli te owoce już opadły i znajdują się na naszym gruncie – są nasze. Tak wynika z art. 148 kodeksu cywilnego, który stanowi, że:
Owoce opadłe z drzewa lub krzewu na grunt sąsiedni stanowią jego pożytki. Przepisu tego nie stosuje się, gdy grunt sąsiedni jest przeznaczony na użytek publiczny.
Czy można ściąć gałęzie z drzewa sąsiada – sąsiad może wejść na nasz teren
Warto zwrócić uwagę, że żądając od sąsiada usunięcia gałęzi lub korzeni, znajdujących się nad naszą działką, zasadniczo zgadzamy się, żeby wszedł on na nasz grunt. Tak wynika z regulacji zawartej w art. 149 kodeksu cywilnego, który stanowi, że:
Właściciel gruntu może wejść na grunt sąsiedni w celu usunięcia zwieszających się z jego drzew gałęzi lub owoców. Właściciel sąsiedniego gruntu może jednak żądać naprawienia wynikłej stąd szkody.
Te szkody to na przykład zniszczenie roślin, zniszczenie płotu, czy też jakiekolwiek działanie sprawiające, że sąsiad poniósł szkodę. Co więcej, sąsiad, nad którego działką zwieszają się takie gałęzie, powinien powstrzymać się od zachowań, uniemożliwiających przycięcie gałęzi. Przynajmniej tak uznał Sąd Rejonowy w Szczytnie, powołując się na orzecznictwo Sądu Najwyższego (I C 700/22):
Właściciel sąsiedniego gruntu powinien zatem powstrzymać się od zachowań, które uniemożliwiłyby właścicielowi drzewa lub krzewu skorzystanie z powyższego uprawnienia.
