12 grudnia 2023 roku Europejski Trybunał Praw Człowieka wyda werdykt w sprawie, która może być przełomowa dla polskich par jednopłciowych. Po ośmiu latach działań Koalicji na Rzecz Związków Partnerskich i Równości Małżeńskiej, wspieranej przez organizacje społeczne i kancelarie prawne działające pro bono, sprawa ta dotrze do swego finału. Polskie pary jednopłciowe, którym dotychczas odmawiano prawnego uznania ich związków, domagają się zmian.
Adwokat Paweł Knut, koordynujący prace Koalicji, wyraził nadzieję, że orzeczenie Trybunału będzie stanowiło kamień milowy, przenosząc dyskusję z deklaratywnego etapu do fazy wprowadzania praktycznych rozwiązań prawnych. Koalicja ma za cel skłonienie ETPC do uznania, że obecna sytuacja prawna w Polsce, gdzie pary jednopłciowe nie mogą zawrzeć małżeństwa ani związku partnerskiego, stanowi naruszenie prawa do poszanowania życia rodzinnego i jest formą dyskryminacji ze względu na orientację seksualną.
W przeszłości Trybunał wydał już podobne orzeczenia przeciwko innym krajom, takim jak Włochy w 2015 roku oraz Rosja, Rumunia i Bułgaria w bieżącym roku, uznając, że skarżące pary miały prawo domagać się od swoich państw prawnych zabezpieczeń. Po wyroku dotyczącym Włoch, kraj ten wprowadził związki partnerskie, nadające parom jednopłciowym część praw przysługujących małżeństwom.
Mirka Makuchowska z Kampanii Przeciw Homofobii podkreśliła, że wyrok ETPC może przyspieszyć prace nad wprowadzeniem ustawy dotyczącej związków partnerskich. Wykonanie wyroku przez polski rząd będzie zdaniem komentujących testem obietnic partii opozycyjnych, które deklarują dążenie do przywrócenia w Polsce praworządności.
Hubert Sobecki ze Stowarzyszenia Miłość Nie Wyklucza wyraził przekonanie, że Trybunał potwierdzi konieczność zapewnienia równych praw wszystkim parom, co oznacza, że polskie władze nie mogą dzielić par na „lepsze” i „gorsze”. Podkreślił także, że partie polityczne, które wyznają „europejskie wartości”, powinny po wyroku ETPC zająć się tworzeniem odpowiedniej legislacji.
W Polsce, pary homoseksualne napotykają na istotne bariery prawne, ponieważ polskie prawodawstwo nie uznaje małżeństw osób tej samej płci ani nie oferuje możliwości zawarcia związku partnerskiego. W konsekwencji, pary te stoją w obliczu ograniczeń w zakresie prawa do poszanowania życia rodzinnego, nie mają możliwości skorzystania z wielu praw, które są dostępne dla małżeństw heteroseksualnych, takich jak dziedziczenie, wspólne opodatkowanie, czy prawo do informacji medycznej. Ten stan prawny jest przedmiotem debaty społecznej i krytyki ze strony organizacji działających na rzecz praw osób homoseksualnych, które wskazują na niespełnienie przez Polskę zobowiązań wynikających z Europejskiej Konwencji Praw Człowieka oraz innych międzynarodowych standardów ochrony praw człowieka. W związku z tym, wiele par jednopłciowych w Polsce poszukuje uznania swoich praw na szczeblu europejskim, czego przykładem może być oczekiwane orzeczenie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, które może przynieść zmiany w tym obszarze.
