Przestrzeganie zasad w miejscu pracy dotyczy zarówno pracowników, jak i pracodawcy. W niektórych przypadkach ta pierwsza grupa nie wie dokładnie, czego może oczekiwać od zatrudniającego. Jakie są dokładne obowiązki pracodawcy wobec swoich pracowników?
Wypłata czy zakaz dyskryminacji to podstawowe obowiązki pracodawcy
Kodeks pracy nakłada na pracodawcę szereg obowiązków względem pracownika. Do najbardziej oczywistych należy terminowa i prawidłowa wypłata wynagrodzenia, przeciwdziałanie mobbingowi czy ułatwianie podnoszenia kwalifikacji. W niektórych przypadkach przepisy są jednak bardziej specyficzne. Organizacja miejsca pracy, zapewnienie niezbędnego wyposażenia czy temperatura w miejscu pracy podlega jasnym i klarownym wytycznym. Elementy nieuwzględnione wprost w ustawie najczęściej regulują rozporządzenia np. dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy. Każdy pracownik powinien dokładnie wiedzieć, czego może w danym momencie oczekiwać od pracodawcy.
Miejsce pracy
Obowiązek organizacji miejsca pracy spoczywa na pracodawcy, jednak dokładne wytyczne są zmienne w zależności od stanowiska. Ogólne wytyczne w kwestii powierzchni stanowią, że musi ona pozwalać na swobodę ruchów, a także bezpieczne wykonywanie pracy. Wynika to z faktu, że inna wymagania musi spełniać przestrzeń biurowa, a inne produkcyjna czy technologiczna. Różnice dotyczą także stałego pomieszczenia pracy i pomieszczenia pracy czasowej.
W pomieszczeniach pracy stałej, gdzie w ciągu doby pracownik spędza powyżej czterech godzin, należy zapewnić:
- 13 m sześc. wolnej objętości pomieszczenia na 1 pracownika,
- 2 m kw. wolnej powierzchni podłogi na 1 pracownika,
- wysokość pomieszczenia powinna wynosić 3 m w świetle.
W niektórych przypadkach możliwa jest zmiana tych parametrów. Konieczne jest uzyskanie zgody wojewódzkiego inspektora sanitarnego oraz spełnienie pewnych warunków (maksymalnie czterech pracowników i brak czynników szkodliwych dla zdrowia).
Za pomieszczenie pracy czasowej uważa się takie, gdzie jeden pracownik w ciągu doby przebywa od dwóch do czterech godzin. W tym przypadku rozróżnia się jedynie minimalną wysokość pomieszczenia:
- 2,2 m — gdy nie występują czynniki szkodliwe dla zdrowia,
- 2,5 m — gdy występują czynniki szkodliwe dla zdrowia.
Nie ma możliwości obniżenia wysokości pomieszczenia w pomieszczeniach pracy czasowej.
Wyposażenie pracownika
Jeśli pracownik, do efektywnego i bezpiecznego wykonywania pracy, potrzebuje odpowiedniego wyposażenia, musi mu je zapewnić pracodawca. Zaliczają się do tego takie elementy jak środki ochrony indywidualnej czy odzież i obuwie robocze. Ważne jest, by były odpowiednio dobrane do ewentualnego zagrożenia, uwzględniały warunki istniejące w miejscu pracy czy też były dopasowane do pracownika.
Odpowiednie oświetlenie w miejscu pracy to również obowiązek pracodawcy
Kwestia oświetlenia ponownie łączy się z rodzajem miejsca pracy. Obowiązki pracodawcy w tym zakresie dotyczą pomieszczeń pracy stałej. Powinno w nich być zapewnione oświetlenie dzienne. Oświetlenie wyłącznie elektryczne można wykorzystać, gdy niemożliwe lub niewskazane jest wykorzystanie światła dziennego. Oczywiście w takim przypadku zgodę musi wydać okręgowy inspektor pracy. Oprócz tego pracodawca jest zobowiązany do zapewnienia elektrycznego, które jest zgodne z odpowiednimi polskimi normami.
Temperatura i jakość powietrza
Przepisy nie określają maksymalnej temperatury, jaka może być w miejscu pracy. Są za to odpowiednie wytyczne dotyczące minimalnej. I tak w pomieszczeniach pracy nie może ona spaść poniżej 14 stopni Celsjusza. Oczywiście wyłączone są sytuacje, gdy nie pozwalają na to względy technologiczne. W przypadku pomieszczeń biurowych lub miejsc wykonywania lekkiej pracy fizycznej temperatura nie może być niższa niż 18 stopni Celsjusza.
Warto również nadmienić, że pomieszczenia pracy powinny być wyposażone w wentylację mechaniczną lub klimatyzację. Ma to służyć oczyszczaniu pomieszczenia ze szkodliwych dla zdrowia substancji i pyłów. W przypadku miejsc, gdzie wydzielane są szkodliwe dla zdrowia substancje, pracodawca powinien zapewnić wymianę powietrza.
Apteczka
Obowiązkiem pracodawcy jest także zapewnienie środków niezbędnych do udzielenia pierwszej pomocy. Co prawda przepisy nie regulują, co dokładnie powinno się znaleźć w apteczce, ani w jakiej odległości od stanowiska pracy powinna znajdować się najbliższa apteczka. Zgodnie z Kodeksem pracy musi ona jednak być, a ponadto pracodawca jest zobowiązany do wyznaczenia osoby, która udzieli pierwszej pomocy. Decyzję o liczbie apteczek oraz ich umiejscowieniu podejmuje wyznaczony przez pracodawcę pracownik ds. BHP, oraz lekarz, który sprawuje profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami.
Obowiązki pracodawcy. Czy zatrudniający musi zapewnić pracownikowi wodę?
Gdy nadchodzi lato, a temperatury na termometrach przekraczają 28 stopni Celsjusza, niezwykle ważne jest odpowiednie nawodnienie. To właśnie obowiązkiem pracodawcy jest zapewnienie pracownikom wody, która jest zdatna do picia. W tym przypadku nie istnieje podział na rodzaj wykonywanej pracy.
Ponadto pracownicy zatrudnieni w szczególnie uciążliwych warunkach (stale lub okresowo) muszą mieć zapewniony dostęp do innych napojów niż woda. Ich rodzaj powinien odpowiadać warunkom wykonywania pracy czy potrzebom fizjologicznym pracowników. Najczęściej są to napoje izotoniczne, woda mineralna czy też soki. Warto również pamiętać, że pracownik ma prawo odmówić wykonywania obowiązków podczas upałów. Oczywiście w określonych przypadkach.
