Kilka dni temu na stronie internetowej Najwyżej Izby Kontroli, opublikowano raport z kontroli działań, podejmowanych przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Dyrektora Generalnego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa. Przedmiotem kontrolowanych działań miała być promocja polskiej żywności za granicą.
W ostatnich latach polskie produkty spożywcze zyskują za granicą coraz większą popularność. Do wzrostu ich konsumpcji i eksportu, mają przyczyniać się przede wszystkim skuteczne działania informacyjno-promocyjne.
Promocja polskiej żywności za granicą w latach 2018-2021 była skuteczna
Promocja polskiej żywności za granicą była już wcześniej przedmiotem kontroli NIK w latach 2009 i 2016. W obu przypadkach rezultaty były pozytywne.
Najnowsza kontrola miała miejsce w latach 2018-2021. NIK skupił się w niej na skuteczności działań realizowanych przez MRiRW oraz Dyrektora Generalnego KOWR. Kontrolowane działania miały opierać się przede wszystkim na założeniach Strategii promocji żywności, opracowanej przez Ministerstwo.
Kontrola objęła działania polegające między innymi na organizacji zagranicznych wystaw i targów, na których, pod hasłem Polska Smakuje, promowano polską żywność wysokiej jakości.
Ocenie podlegały także, organizowane przez Ministerstwo, misje przyjazdowe zagranicznych importerów do Polski, rozmowy biznesowe, wizyty studyjne oraz seminaria, czy nawet publikacje materiałów promocyjnych.
Działania te oceniono jako skuteczne.
Wartość eksportu artykułów spożywczych wzrosła o ponad 22%!
W raporcie przywołano dane GUS, według których, w latach 2017-2020 wartość eksportu artykułów rolno-spożywczych wzrosła o 6,2 mld EUR, czyli o ponad 22%.
W roku 2020, pomimo pandemii, sprzedaż towarów rolno-spożywczych za granicę osiągnęła rekordowy poziom 34 mld EUR. Od 2004 roku wartość eksportu wzrosła ponad 6-krotnie. Jest to ogromny sukces.
Gdzie Polska eksportowała produkty spożywcze w ostatnich latach?
Jak pokazuje opracowanie NIK, opierające się na danych z Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa i Ministerstwa Finansów, produkty rolno-spożywcze były eksportowane przede wszystkim do krajów Unii Europejskiej.
Najważniejszym partnerem handlowym Polski są obecnie Niemcy i to głównie do tego kraju eksportowaliśmy (¼ wartości polskiego eksportu rolno-spożywczego). Duże znaczenie miały też w ostatnich latach stosunki handlowe z Wielką Brytanią, Holandią, Francją, Włochami oraz Czechami.
Wartość eksportu na rynki europejskie, w 2020 roku przekroczyła 27 mld EUR. Oznaczało to wzrost o 5% w stosunku do roku 2019.
Warto również zwrócić uwagę na inne, pozaeuropejskie kierunki. Do krajów trzecich w 2020 roku wyeksportowano produkty rolno-spożywcze o wartości 6,8 mld EUR (wzrost o 17% w stosunku do roku 2019).
Polskim przedsiębiorcom eksport na inny rynek europejski wydaje się najbezpieczniejszym rozwiązaniem. Ostatnio wiele firm poszerza na szczęście swoją zagraniczną ekspansję, ale nadal są kierunki o ogromnym potencjale gospodarczym, z którego Polacy nie korzystają.
Pisaliśmy niedawno o tym, że dobrym pomysłem mógłby być np. eksport do Japonii. Dla tych, którzy ośmielą się spróbować, taki biznes może się okazać żyłą złota. W podbijaniu świata na pewno pomoże FedEx, który systematycznie rozwija sieć połączeń z Azją i Pacyfikiem, a także zapewnia przedsiębiorcom pełne wsparcie merytoryczne.
Ile wydano na promocję polskiej żywności za granicą?
W latach 2018-2021, promocja polskiej żywności za granicą kosztowała nas 117,3 mln zł. Środki publiczne stanowiły kwotę ok. 87,8 mln zł, a środki prywatne niecałe 29,5 mln zł. NIK oceniła, że wydatki dokonane zostały w sposób celowy i gospodarny, zgodnie z przeznaczeniem oraz z przepisami prawa.
Ponad 70% wydatków na promocję, poniesiono w latach 2018–2019. Istotną przyczyną tego stanu rzeczy była pandemia. Międzynarodowe imprezy targowo-wystawiennicze, których termin wyznaczono na 2020 lub 2021 rok, często były odwoływane lub przekładane na późniejsze terminy.
Brak wieloletniego planu i mierników realizacji celów
Z raportu wynika, że promocja polskiej żywności za granicą jest generalnie skuteczna. NIK podkreśliła jednak, że pełna ocena skuteczności podejmowanych działań promocyjnych nie była możliwa, ponieważ Ministerstwo nie określiło mierników realizacji celów w tym obszarze.
W wyniku kontroli, NIK skierowała do Ministra wniosek o określenie w Strategii promocji żywności mierników, które pozwolą w przyszłości precyzyjniej ocenić poziom i efektywność działań.
NIK również negatywnie oceniła nieopracowanie przez KOWR wieloletniego planu zagranicznych działań promocyjno-informacyjnych. Jego brak mógł bowiem negatywnie wpłynąć na ciągłość i spójność działań wspierających rozwój wymiany handlowej sektora rolno-spożywczego z zagranicą.
Jeszcze przed zakończeniem kontroli Dyrektor Generalny KOWR przekazał do zatwierdzenia Ministrowi RiRW ramowy plan działań promocyjno-informacyjnych do 2024 roku.
