Jedną z podstawowych zasad państwa prawa jest możliwość zaskarżania decyzji, z którymi się nie zgadzamy. Skarga na komornika to możliwość, z której skwapliwie korzystają dłużnicy.
Zgodnie z art. 767 kodeksu postępowania cywilnego każda czynność komornika sądowego może być zaskarżona. Jednak duża część skarg jest oparta na błędnych przesłankach, co powoduje ich odrzucenie przez sąd. Jakie wadliwe zarzuty najczęściej podnoszą dłużnicy?
Skarga na komornika w pigułce
1. „Komornik egzekwuje przedawniony dług”
Zgodnie z art. 804 kodeksu postępowania cywilnego (dalej: kpc) „organ egzekucyjny nie jest uprawniony do badania zasadności i wymagalności obowiązku objętego tytułem wykonawczym”. Innymi słowy: komornik w żaden sposób nie bada tego, czy dług jest przedawniony na podstawie właściwych przepisów. Takie zarzuty mogą być podnoszone przed sądem w drodze powództwa określonego w art. 840 § 1 pkt 2 kpc: „Dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części albo ograniczenia, jeżeli: (…)po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane”.
2. „Komornik wszczął egzekucję, choć spłaciłem dług”
Nie da się ukryć, że niemiłym zaskoczeniem jest otrzymanie zawiadomienie o wszczęciu egzekucji, choć dług został spłacony. Tu jednak znowu muszę się odnieść do art. 804 kpc, w którym mowa o „wymagalności obowiązku objętego tytułem wykonawczym”. Pamiętajmy, że komornik działa (co do zasady) na wniosek wierzyciela. Jeśli zobowiązanie jest spłacone, sensowniejsze niż składanie skargi na czynności organu egzekucyjnego będzie szybki kontakt z wierzycielem, który winien złożyć wniosek o umorzenie postępowania egzekucyjnego.
„Skarga na komornika” do… komornika
3. „Komornik zaniżył wartość ruchomości”
Komornik, dokonując zajęcia ruchomości, dokonuje oszacowania zajmowanych ruchomości, chyba, że uzna, że oszacowanie wymaga specjalistycznej wiedzy – wówczas musi powołać biegłego (z zasady biegłego sądowego) do dokonania wyceny. Powołanie biegłego nastąpi również wówczas, gdy dłużnik złoży skargę na wycenę. Uwaga! Skargę taką składa się do komornika, nie do sądu: „Skargę na oszacowanie komornika wnosi się do komornika przy zajęciu ruchomości, a gdyby to nie było możliwe – do dnia licytacji” (art. 853 § 2 kpc). Wniesienie jej do sądu spowoduje jej odrzucenie.
4. „Komornik zajął rzeczy niebędące własnością dłużnika”
Kazus „ciągnika sąsiada” z całą pewnością był prawniczym hitem roku 2015. Niezależnie od oceny tamtej historii, trzeba zwrócić uwagę na jedną, niezwykle istotną kwestię: komornik nie bada stanu prawnego zajmowanej ruchomości. Zgodnie z przepisami kodeksu postępowania cywilnego, komornik dokonuje zajęcia ruchomości będących we władaniu dłużnika (art. 845 § 2 kpc). „Komornik nie jest uprawniony do badania stosunku, w jakim pozostaje dłużnik do ruchomości, czy jest właścicielem rzeczy, jej współwłaścicielem, użytkownikiem, czy posiada rzecz w imieniu osoby trzeciej. Komornik powinien poprzestać na stwierdzeniu, że dłużnik włada daną rzeczą, gdyż władanie to faktyczna dyspozycja przedmiotem, niezależnie od stosunku prawnego władającego do tego przedmiotu” (H. Pietrzkowski [w] T. Ereciński (red.) „Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Część trzecia. Postępowanie egzekucyjne”, wyd. III, Lexis Nexis 2009).
Reasumując: sam fakt, że zajęto ruchomość będącą własnością innej osoby niż dłużnik, nie jest przesłanką do skutecznego zaskarżenia czynności komorniczej. Jeśli zajęcia dokonano prawidłowo (tj. jeśli dłużnik władał zajętą rzeczą), właściwą drogą do zwolnienia rzeczy spod egzekucji jest powództwo interwencyjne określone w art. 841 kpc.
5. „Komornik zajął konto, na które wpływają alimenty i inne kwoty niepodlegające egzekucji”
Z bliżej nieokreślonych względów dłużnicy uznają, że komornik uzyskuje dostęp do zajętego rachunku bankowego i zna pochodzenie środków na ten rachunek wpływających. Niestety, rzeczywistość wygląda inaczej: komornik zawiadamia bank o zajęciu, a ten przekazuje komornikowi środki znajdujące się na rachunku oraz wpływające na rachunek po zajęciu. Potrącane przez bank pieniądze komornik przekazuje wierzycielowi. Dużo lepszym i pewniejszym sposodem ochrony swoich praw jest złożenie wniosku do komornika o umorzenie egzekucji z rachunku w zakresie środków niepodlegających egzekucji na podstawie stosownych przepisów (np. alimenty czy wolna od potrąceń część zajętego wynagrodzenia za pracę).
A jeśli masz wątpliwości, czy komornik naruszył Twoje prawa, warto skorzystać z pomocy prawników. Zapraszamy do kontaktu z naszym zespołem prawnym, dostępnym pod adresem kontakt@bezprawnik.pl. Koszt pisemnej porady prawnej zaczyna się już od 49 złotych!
Fot. tytułowa: Skarga na komornika
