Niektórzy z nas, którzy są pracownikami – w szczególności młodymi – ze związkami zawodowymi w miejscu pracy nie mieli nigdy do czynienia. Obecnie członków związków zawodowych w Polsce jest w bardzo dużym przybliżeniu 1,5 miliona.
Tradycja związkowa w Polsce jest niewątpliwie inna niż np. w Anglii, ale podstawowa idea jest taka sama – pojedynczy pracownicy, którzy są znacznie słabszą stroną w stosunku do pracodawcy, zrzeszają się by w grupie (np. poprzez zagrożenie strajkiem) wywrzeć na nim presję. W tę też linię wpisuje się planowana nowelizacja ustawy o związkach zawodowych, rozszerzając krąg uprawnionych.
W chwili obecnej uprawnionym do zakładania i wstępowania do związków zawodowych są, co do zasady, tylko pracownicy. Funkcjonowanie związku zawodowego łączy się z pewnymi przywilejami, takimi jak szczególna ochrona stosunku pracy przed jego rozwiązaniem, możliwość zwolnienia z wykonywania pracy w celu wykonywania działalności związkowej z zachowaniem lub bez zachowania prawa do wynagrodzenia, a także – co bardzo istotne – możliwość wszczęcia i prowadzenia przez pracowników sporu zbiorowego.
Obecnie trwające prace nad ustawą o związkach zawodowych, mają w szczególności doprowadzić do poszerzenia katalogu osób uprawnionych do wstępowania i zakładania związków zawodowych.
Prawa te mają zostać przyznane w szczególności zleceniobiorcom, osobom samozatrudnionym, a także stażystom i wolontariuszom
Na marginesie można wskazać, że owe prace stanowią pokłosie wyroku Trybunału Konstytucyjnego, który 2 czerwca 2015 r. o godz. 9:00 rozpoznał wniosek Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych dotyczący zasad tworzenia związków zawodowych i orzekł, że:
- art. 2 ust. 1 ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych w zakresie, w jakim ogranicza wolność tworzenia i wstępowania do związków zawodowych osobom wykonującym pracę zarobkową niewymienionym w tym przepisie, jest niezgodny z art. 59 ust. 1 w związku z art. 12 konstytucji,
- art. 2 ust. 2 ustawy powołanej w punkcie 1 jest niezgodny z art. 59 ust. 1 w związku z art. 12 konstytucji,
- art. 2 ust. 5 ustawy powołanej w punkcie 1 jest zgodny z art. 59 ust. 1 w związku z art. 12 konstytucji oraz z art. 2 Konwencji (nr 87) dotyczącej wolności związkowej i ochrony praw związkowych, przyjętej w San Francisco dnia 9 lipca 1948 r.
Powstaje pytanie, czy zmiana jest dobra? Można zaryzykować pogląd, że tak, gdyż po pierwsze, jeśli doprowadza daną materię do stanu zgodnego z Konstytucją to sama w sobie nowelizacja realizuje najważniejsze wartości w owej Konstytucji zapisane. Z drugiej strony, stanowi to kolejne obciążenie dla podmiotów zatrudniających.
Niezależnie od powyższego zmiany w w/w zakresie prawie na pewno wejdą w życie.
Jeśli masz wątpliwości dotyczą w/w lub innego zagadnienia, zawsze możesz skonsultować się z prawnikiem. Na przykład za pomocą adresu kontakt@bezprawnik.pl, pod którym uzyskasz płatną poradę prawną od doświadczonych prawników współpracujących z naszym serwisem.
