Raport Szkoły Głównej Handlowej wskazuje na poważne braki w polskim systemie ochrony zdrowia. Problemy tkwią m.in. w zbyt dużym uzależnieniu Polaków od antybiotykoterapii i zbyt niskiej świadomości dotyczącej korzyści płynących z profilaktyki zdrowotnej. W 2022 roku Polacy zakupili aż 45 mln opakowań antybiotyków. Przeciętnie spożywamy ich blisko o jedną czwartą więcej w porównaniu do średniej unijnej. Jednak nadużywanie antybiotyków to tylko jeden z problemów.
Odpowiedzialność za ten stan rzeczy leży zarówno po stronie pacjentów, jak i personelu medycznego. Z jednej strony świadomość pacjentów na temat antybiotykoterapii jest dość niska; wielu z nas różne leki łyka po prostu jak cukierki, zupełnie nie zwracając uwagi na możliwe konsekwencje takiego postępowania. Z drugiej – zdarza się, że lekarze przepisują antybiotyki zbyt chętnie. Robią to niejako „na zapas”, zamiast wcześniej dokładnie rozpoznać chorobę. Wkrótce w tej kwestii wiele może się zmienić, ponieważ Unia Europejska zamierza do 2030 roku obniżyć stosowanie antybiotyków o 20 proc. Przepisywanie antybiotyków ma być ściślej monitorowane.
Bezpieczeństwo lekowe w Europie
Pandemia COVID-19 ukazała słabości w systemie dostaw leków w Europie. Obecnie większość substancji czynnych wykorzystywanych w UE pochodzi z Chin i Indii. Przez 30 ostatnich lat produkcja farmaceutyczna została w dużej mierze przeniesiona z Europy do Azji w celu obniżenia jej kosztów. Niestety takie podejście zrobiło z Europy „zakładnika”; uzależnionego od importu i podatnego na ewentualne problemy logistyczne.
Komisja Europejska dostrzega problem i pracuje nad rewizją prawa farmaceutycznego, mając na uwadze zapewnienie pacjentom dostępu do bezpiecznych, skutecznych preparatów. Nowe prawo skupia się na promowaniu konkurencyjności europejskiego przemysłu farmaceutycznego. KE zamierza utworzyć jednolity rynek leków, który zapewni dostęp do bezpiecznych preparatów w całej Unii Europejskiej, poprawić warunki dla badań i produkcji leków w Europie oraz skrócić procedury związane z dopuszczeniem leków do obrotu. Unia chce promować bardziej ekologiczne rozwiązania stosowane w produkcji medykamentów i sprawić, by w UE dostęp do przystępnych cenowo leków był równy dla obywateli wszystkich krajów członkowskich.
Problemy z profilaktyką zdrowotną w Polsce
Leki są bardzo ważne, ale bezpieczeństwo zdrowotne Polaków to oprócz leków także profilaktyka. Tymczasem Polska boryka się z niską świadomością społeczeństwa w zakresie badań profilaktycznych. Korzysta z nich mniej niż połowa Polaków. Blisko 40 proc. nie wie, że pakiet badań profilaktycznych można wykonać za darmo. W raporcie SGH zwrócono uwagę, że wydatki na profilaktykę nie przekraczają 3 proc. budżetu na ochronę zdrowia, a to właśnie dzięki skutecznej profilaktyce można by uniknąć nawet ponad połowy przedwczesnych zgonów wśród osób poniżej 75 roku życia.
