Pracownicy obsługi lokali gastronomicznych bardzo często wyraźnie denerwują się na wieść o chęci podzielenia rachunku na kilka osób. Zdarza się również, że kelner wyraźnie mówi, że albo jedna osoba płaci za wszystkich, albo nie przyjmie zamówienia. Czy restauracja może odmówić podzielenia płatności?
Czy restauracja może odmówić podzielenia płatności?
Warto od razu podkreślić podstawowe informacje, niezbędne do udzielenia odpowiedzi na pytanie. Po pierwsze, właściciel restauracji jest przedsiębiorcą, w którego imieniu zawierane są umowy z klientami. Na potrzeby tego wpisu załóżmy, że z usług gastronomicznych korzystają głównie konsumenci, czyli – co do zasady – osoby fizyczne, z krwi i kości.
Co do wspomnianych umów trzeba wyjaśnić, że restaurator zawiera z klientem umowę sprzedaży żywności, której istotę wyraża art. 535 § 1 Kodeksu cywilnego.
Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.
Wspomniana umowa zawierana jest z reguły ustnie, a nawet w formie dorozumianej. Co do zasady zawarcie owej następuje poprzez wybranie odpowiedniego produktu, który następnie zostanie przygotowany i dostarczony klientowi. Płatność następuje zwyczajowo po spożyciu zamówionego jedzenia.
Czym jest menu?
Z reguły wizyta w restauracji nie sprowadza się do wymyślenia na poczekaniu dania, na które mamy ochotę, a przedmiot sprzedaży określa restauracyjne menu, będące zarazem ofertą. Zgodnie z art. 66
Oświadczenie woli przedsiębiorcy, wyrażone w menu, w postaci jednoznacznego i zrozumiałego określenia nazwy dania, składników oraz ceny, z pewnością stanowi istotne postanowienia umowy, toteż każdy konsument może z owej oferty skorzystać, zawierając ową umowę.
Można zatem uznać, że każdy konsument powinien móc zawrzeć umowę sprzedaży jedzenia w restauracji, a właściciel obiektu – poprzez swoich pracowników – nie może ograniczyć mu tej możliwości, nakazując jednej osobie, by kupiła więcej (płacąc za wszystkich). Tak w praktyce jawi się praktyka odmowy podzielenia rachunku w restauracji.
Dlaczego obsługa tak robi?
Kelnerzy nie lubią dzielenia rachunku z kilku powodów. Po pierwsze, jest to uciążliwe, gdy przy jednym stoliku siedzi grupa osób, z czego każdy klient w różnym czasie domawia produkty, powodując dosyć istotne zamieszanie. Po drugie, wysokość napiwku przy kilku płatnościach za mniejszą kwotę jest niższa, aniżeli przy płatności opiewającej na dużą kwotę. Problem może również stanowić system, jaki funkcjonuje w restauracji. Często rachunek przypisany jest do stolika, przez co podział płatności jest niemożliwy.
Odmowa sprzedaży bez uzasadnionej przyczyny jest wykroczeniem z art. 135 Kodeksu wykroczeń
Kto, zajmując się sprzedażą towarów w przedsiębiorstwie handlu detalicznego lub w przedsiębiorstwie gastronomicznym, ukrywa przed nabywcą towar przeznaczony do sprzedaży lub umyślnie bez uzasadnionej przyczyny odmawia sprzedaży takiego towaru,podlega karze grzywny.
Jest to odpowiedzialność najczęściej pracownika, a nie właściciela obiektu gastronomicznego. Można więc podsumować, że – niezależnie od przepisów konsumenckich – odmowa sprzedaży klientowi tego, co zamówił (tłumacząc się brakiem możliwości podzielenia rachunku), jest bezprawna, ale i – niestety – znowu zastosować można typowe prawnicze stwierdzenie – zależy kiedy.
Winny, czy niewinny?
Jeżeli ze względu na specyfikę pracy dzielenie rachunku przy dużej grupie i ogromnym obłożeniu restauracji dzielenie płatności oznaczałoby tak duże zamieszanie, które doprowadzić by mogło do istotnego uszczerbku na mieniu restauratora, to – według niektórych poglądów w doktrynie – odmowa sprzedaży jest uzasadniona, przez co nie stanowi wykroczenia.
Na pewno nie może ponieść odpowiedzialności za odmowę sprzedaży pracownik, który z racji specyfiki systemu informatycznego, działającego w lokalu gastronomicznym, nie ma możliwości wystawienia rachunku dla większej liczby klientów, którzy zamawiają jedzenie do tego samego stolika.
Odpowiadając zatem na pytanie, czy restauracja może odmówić podzielenia płatności, ośmielę się stwierdzić, że gdy taka chęć zostanie zakomunikowana obsłudze przed złożeniem zamówienia, a system informatyczny nie przeszkadza w takiej czynności, obsługa nie może odmówić sprzedaży konkretnego produktu konkretnemu klientowi.
W każdym innym wypadku (nie)legalność takiej odmowy poddawałbym w mniejszą, bądź większą wątpliwość.
