Ochroną mogą być objęte nie tylko projekty nagrobków, ale też unikatowe urny, znicze czy kwietne aranżacje.
Nagrobek podobnie jak obraz może być dziełem sztuki
Zwykle nagrobki często postrzegane są jako zwykłe elementy rzemiosła, w rzeczywistości mogą być chronione prawem autorskim lub prawem własności przemysłowej. W Polsce prawo autorskie działa automatycznie – projektant zyskuje ochronę w momencie stworzenia dzieła, nie musi go rejestrować ani oznaczać symbolem „copyright”.
Zgodnie z ustawą o prawie autorskim i prawach pokrewnych przedmiotem ochrony prawnoautorskiej może być każda twórcza działalność o indywidualnym charakterze, niezależnie od formy jej wyrażenia, wartości czy przeznaczenia. Utwór zyskuje ochronę od momentu jego ustalenia, nawet jeśli nie jest ukończony.
Pomysł na pamięć o bliskich zastrzeżony w urzędzie
Coraz częściej projekty nagrobków, trumien czy zniczy rejestrowane są jako wzory przemysłowe czy użytkowe. Wzór przemysłowy chroni wygląd zewnętrzny obiektu, a wzór użytkowy techniczne rozwiązania zastosowane w produkcie. Zgłoszenia obejmują np. urny biodegradowalne czy systemy pochówku pionowego. Wystarczy, aby projekt miał indywidualny wygląd – jego linie, kształty, kolorystyka czy faktura decydują o tym, że jest wyjątkowy.
Nie tylko kamień podlega ochronie. Obejmuje ona również oryginalne roślinne aranżacje na grobach. Jeśli bukiet lub układ roślin jest wynikiem indywidualnej koncepcji, staje się chronionym utworem. Nie decyduje „uroda”, lecz twórczy charakter. Zmiany spowodowane przez pogodę nie odbierają aranżacjom wyjątkowego statusu.
Te dwie wyszukiwarki pozwolą uniknąć nieporozumień
Art. 116 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych przewiduje konsekwencje dla naruszeń praw autorskich. Wprowadzanie w błąd co do autorstwa całości lub części cudzego utworu poprzez rozpowszechnianie cudzych utworów bez podania twórcy lub ich publiczne zniekształcanie bez uprawnienia albo wbrew warunkom dystrybucji może skończyć się grzywną, karą ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do 2 lat, lub 3 lat, gdy ktoś robi to w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. Jeżeli sprawca uczynił sobie z tego stałe źródło dochodu, może pójść za kratki nawet na 5 lat. Gdy działał nieumyślnie, grozi mu nie więcej niż rok odsiadki.
Aby uniknąć nieświadomego naruszenia cudzych praw, warto sprawdzić publiczne rejestry wzorów przemysłowych i znaków towarowych. W Polsce robi się to przez bazę Urzędu Patentowego RP, a na poziomie UE – w bazach EUIPO. W wyszukiwarkach tych instytucji można porównywać kształty, detale i opisy projektów, aby upewnić się, że nagrobek nie powiela zastrzeżonych znaków graficznych.
