Pracodawca musi zapewnić swoim pracownikom środki higieny osobistej. Jest to obowiązek wynikający z przepisów BHP, a więc jeden z podstawowych ciążących na przedsiębiorcach zatrudniających pracowników. Tylko jak dokładnie należy go zrealizować? Prawo nie jest przesadnie precyzyjne, ale nie ma się co zrażać. Zdrowy rozsądek w zupełności nam wystarczy.
Przedsiębiorcy muszą kupować swoim pracownikom niezbędne środki higieny osobistej
Niektóre obowiązki pracodawcy w dziedzinie BHP są dość precyzyjnie określone albo w kodeksie pracy albo w rozporządzeniach wykonawczych. Są jednak także obowiązki zadekretowane w sposób bardzo ogólny. Przykładem może być nakaz zapewnienia pracownikom środków higieny osobistej. Wynika on wprost z treści art. 233 kodeksu pracy.
Pracodawca jest obowiązany zapewnić dostarczanie pracownikom środków higieny osobistej, których ilość i rodzaje powinny być dostosowane do rodzaju i stopnia zanieczyszczenia ciała przy określonych pracach.
Warto w tym momencie poświęcić chwilę na analizę miejsca zacytowanego przepisu prawnego w ustawie. Znajduje się on na samym końcu działu dziesiątego zatytułowanego „Bezpieczeństwo i higiena pracy”. Przestrzeganie akurat tych przepisów zgodnie z art. 15 tejże ustawy stanowi jeden z podstawowych obowiązków pracodawcy. Żeby nie mieć co do tego jakichkolwiek wątpliwości, powinniśmy zwrócić uwagę na art. 207. Tym razem mówimy o przepisie otwierającym rozdział I wspomnianego działu zatytułowany właśnie „Podstawowe obowiązki pracodawcy”. Nas interesuje §2 pkt. 3):
§ 2. Pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. W szczególności pracodawca jest obowiązany:
[…]
3) reagować na potrzeby w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy oraz dostosowywać środki podejmowane w celu doskonalenia istniejącego poziomu ochrony zdrowia i życia pracowników, biorąc pod uwagę zmieniające się warunki wykonywania pracy;[…]
Złośliwe lub uporczywe naruszanie praw pracownika stanowi tymczasem przestępstwo zagrożone karą nawet 2 lat w więzieniu. Środki higieny osobistej dla pracowników to więc śmiertelnie poważna sprawa. Tylko jak właściwie pogodzić ze sobą te wszystkie przepisy przy ich bardzo ogólnym charakterze? W gruncie rzeczy jest to bardzo proste.
Tylko osoby świadczące pracę zdalną muszą sobie zaopatrywać się na własną rękę i własny koszt
Jeżeli ktoś myśli, że rozporządzenia wykonawcze wskażą, jakie środki higieny osobistej należy zapewnić na poszczególnych stanowiskach pracy, to się grubo rozczaruje. Przynajmniej częściowo, bo §115 rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy rzeczywiście nieco nam tę sprawę rozjaśnia.
Pracodawca jest obowiązany zapewnić dostarczanie pracownikom środków higieny osobistej, których ilość i rodzaje powinny być dostosowane do rodzaju i stopnia zanieczyszczenia ciała przy określonych pracach.
Tym samym wiemy już, że to pracodawca musi zapewnić środki higieny osobistej swoim pracownikom. Nie może on przerzucić tego obowiązku na nich, stosować ekwiwalentu albo co gorsza jakiejś formy odpłatności. Co więcej, rodzaj poszczególnych środków musi być dostosowany od tego, jak bardzo są one potrzebne pracownikom wykonujące określone zadania. Na przykład pracownikom biurowym pasta BHP nie będzie do niczego potrzebna. Za to osobom wykonującym prace przy konserwacji różnego rodzaju urządzeń jak najbardziej się przyda. Wprost zwolnieni z tego uprawnienia są za to pracownicy wykonujący pracę zdalną.
Są także pewne elementy wspólne dla każdego stanowiska pracy. Wiemy już, że pracodawca ma obowiązek zapewnić nie tylko napoje chłodzące w czasie upałów, ale także dostęp do wody przez cały rok. Z kolei §111 pkt 2. nakazuje zapewnienie wszystkim pracownikom pomieszczeń i urządzeń higienicznosanitarnych. Można śmiało postawić tezę, że toaleta bez dostępu do mydła i ręczników nie do końca będzie spełniać swoją podstawową funkcję. To samo dotyczy tych zakładów pracy, w których pracownicy mają do dyspozycji prysznice. Pomieszczenia socjalne i zakładowe kuchnie oraz pralnie również należy odpowiednio wyposażyć.
W praktyce zasady przydziału środków higieny osobistej określa zakładowy regulamin pracy. Rozsądne ich rozdysponowanie nie powinno być trudne. Prawdę mówiąc, przy zakupie środków higieny osobistej dla pracowników wystarczy zachować zdrowy rozsądek. Jeżeli dojdziemy do wniosku, że taki środek może być potrzebny określonym pracownikom, to warto go kupić i rzeczywiście go im przydzielić. Czego powinniśmy unikać, to szukania oszczędności akurat w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy. Takie podejście potrafi się boleśnie zemścić.
