Pracownice w ciąży podlegają szczególnej ochronie. Oznacza to nie tylko, że nie mogą wykonywać pewnych prac czy brać nadgodzin, ale przede wszystkim, że poza pewnymi wyjątkami nie można ich zwolnić. Zajście w ciążę na wypowiedzeniu również wiąże się z zastosowaniem tych samych zasad.
Szczególna ochrona trwałości stosunku pracy
W przypadku kobiet w ciąży obowiązuje szczególna ochrona trwałości stosunku pracy. Pracodawca nie może więc co do zasady rozwiązać z taką pracownicą umowy o pracę. Istnieje tylko kilka wyjątków od tej zasady. Przede wszystkim może się zdarzyć, że istnieją podstawy do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownicy (w trybie dyscyplinarnym). Do skutecznego rozwiązania umowy potrzebna jest jednak dodatkowo zgoda zakładowej organizacji związkowej. Podobnie zwolnienie kobiety w ciąży będzie możliwe w razie upadłości lub likwidacji zakładu pracy.
Te same zasady w okresie wypowiedzenia
W okresie wypowiedzenia dana osoba pozostaje wciąż pracownikiem. Oznacza to, że wciąż posiada pewne prawa i obowiązki. Z tego powodu kobieta, która o ciąży dowiedziała się dopiero w okresie wypowiedzenia, powinna mieć taką samą ochronę przed rozwiązaniem umowy co pracownica w ciąży, której wypowiedzenia nie wręczono.
Zajście w ciążę na wypowiedzeniu może więc uprawniać pracownicę do żądania, by takie wypowiedzenie umowy zostało uznane za bezskuteczne. Chodzi tu zarówno o zajście w ciążę dopiero na wypowiedzeniu, jak i dowiedzenie się o trwającej już ciąży w trakcie wypowiedzenia. Dla szczególnej ochrony znacznie ma bowiem jedynie obiektywny stan istniejący w chwili wypowiedzenia czy rozwiązania umowy o pracę. Mówiąc prościej – nie ma znaczenia, czy pracownica zaszła w ciążę przed czy po otrzymaniu wypowiedzenia.
Podobnie sprawa wygląda w przypadku umów na czas określony. Zgodnie z art. 177 § 3 Kodeksu pracy ulegają one przedłużeniu do czasu porodu. Ta sama zasada obowiązuje w przypadku umów na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, które uległyby rozwiązaniu po upływie 3. miesiąca ciąży.
Nawet bezprawne wypowiedzenie może być skuteczne
Pracownica, która dowiedziała się o swojej ciąży w trakcie wypowiedzenia, powinna zawiadomić o tym pracodawcę. Może to zrobić, składając odpowiedni wniosek. Powinien on zawierać jej dane, datę złożenia wypowiedzenia, informację o cofnięciu wypowiedzenia wraz z uzasadnieniem, a także zaświadczenie o stanie ciąży.
Gdy pracownica poinformuje pracodawcę o swojej ciąży, ma on obowiązek cofnąć wypowiedzenie i przywrócić ciężarną do pracy. Jeśli jednak tego nie zrobi, nie oznacza to, że wypowiedzenie automatycznie będzie nieskuteczne. W takiej sytuacji pracownica musi więc podjąć dalsze kroki – wystąpić do sądu pracy o uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne i przywrócenie do pracy. Inaczej wypowiedzenie, choć niezgodne z prawem, będzie skuteczne.
Zajście w ciążę na wypowiedzeniu nie zawsze wiąże się z ochroną
Oprócz wymienionych wyżej sytuacji (likwidacja zakładu pracy, zwolnienie w trybie dyscyplinarnym) istnieją jeszcze inne sytuacje, gdy kobieta w ciąży nie skorzysta ze szczególnej ochrony. Chodzi tu o kobiety zatrudnione w ramach umowę o pracę na okres próbny nieprzekraczający 1 miesiąca.
Poza tym warto zaznaczyć, że ciężarna pracownica nie ma obowiązku skorzystania z przysługujących jej praw. Ochrona nie będzie więc jej dotyczyć, jeśli w trakcie rozwiązywania umowy wiedziała o swojej ciąży i przysługujących jej prawach. W takim wypadku przyjmuje się, że pracownica zrzekła się swoich uprawnień ochronnych.
