O tym, że prawo nie nadąża za zmieniającym się wciąć światem przekonujemy się na niemalże każdym kroku. W ostatnich latach dostrzegaliśmy to na płaszczyznach związanych z rozwojem technologicznym, w tym w szczególności ze sztuczną inteligencją. Jak się jednak okazuje pewne wątpliwości mogą wzbudzać także sprawy z zakresu prawa rodzinnego. I również związane jest to z dynamicznym rozwojem otaczającego nas świata. Przecież przed 40 laty auta za kilkaset tysięcy nie były czymś powszechnie dostępnym. Czy zgoda drugiego małżonka na zakup drogiego samochodu jest potrzebna?
Odpowiedź jak to w zakresie pytań, których przedmiotem jest interpretacja obowiązujących przepisów nie jest jednoznaczna. Zapewne wielu z prawników, na tak sformułowane przez klienta pytanie odpowiedziałoby – „to zależy”. W pierwszej kolejności powinniśmy ustalić bowiem czy pomiędzy małżonkami obowiązuje ustrój wspólności majątkowej. W dalszej kolejności należałoby zweryfikować, czy w obowiązujący ustrój nie ingerowała jakakolwiek umowa, czy orzeczenie sądu powszechnego.
Ustalmy czym w ogóle jest wspólność ustawowa. Powstaje z chwilą zawarcia związku małżeńskiego pomiędzy małżonkami, co istotne – powstaje z mocy ustawy. Dodatkowo, warto podkreślić, że wspólność majątkowa małżeńska obejmuje wszystkie przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania. Zarówno gdy były nabywane przez oboje małżonków, jak również wyłącznie przez jednego z nich. Tworzy się w ten sposób majątek wspólny małżonków. Szerzej pisaliśmy o tym w tym miejscu.
Pamiętajmy, że sami małżonkowie mogą wspólność ustawową rozszerzyć lub ograniczyć przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego. Umowa taka najczęściej poprzedza samo zawarcie małżeństwa. Może zostać jednak zawarta także po zawarciu związku małżeńskiego. Można ją także dowolnie modyfikować w każdym czasie jego trwania. Oczywistym jest także, że może zwyczajnie ulec rozwiązaniu. W przypadku tej ostatniej sytuacji, w czasie trwania małżeństwa powstaje pomiędzy małżonkami wspólność ustawowa, o ile tylko strony nie postanowiły inaczej.
Zgoda małżonka na zakup drogiego pojazdu
Wracając jednak do naszego pytania. W sytuacji, gdy pomiędzy małżonkami obowiązuje ustrój wspólności majątkowej. Zastosowanie będą miały przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Konkretnie zaś art. 36[1], k.r.o., który stanowi, że:
§ 1. Małżonek może sprzeciwić się czynności zarządu majątkiem wspólnym zamierzonej przez drugiego małżonka, z wyjątkiem czynności w bieżących sprawach życia codziennego lub zmierzającej do zaspokojenia zwykłych potrzeb rodziny albo podejmowanej w ramach działalności zarobkowej.
§ 2. Sprzeciw jest skuteczny wobec osoby trzeciej, jeżeli mogła się z nim zapoznać przed dokonaniem czynności.
Oznacza to, że ustawodawca przewidując działania nieroztropnych małżonków w swojej mądrości oraz roztropności zadbał o majątek małżeństwa. Tym samym, gdy żona/mąż nie zgadzają się na zakup np. drogiego pojazdu/łodzi/helikoptera etc., to powinni ustalić, gdzie do rzeczonego zakupu miałoby dojść. Następnie zaś ich zadaniem będzie skierowanie stosownego sprzeciwu do sprzedawcy. W treści którego powiadomią go o braku wyrażenia zgody na przedmiotowy zakup.
Co ciekawe, ustawodawca lepiej zabezpieczył interesy małżonków w przypadku zakupów nieruchomości. Jeżeli bowiem pomiędzy małżonkami obowiązuje ustrój ustawowej wspólności majątkowej, natomiast środki na zakup pochodzą z majątku wspólnego, to dla ważności i skuteczności czynności konieczna jest zgoda drugiego małżonka. Rozróżnienie w tej kategorii na nieruchomość/ruchomość może zostać uznane za kontrowersyjne. Odwołując się bowiem do wstępu i zmieniających się czasów, znalezienie ruchomości, której wartość przebija 10, a może i 100-krotnie wartość przykładowej nieruchomości nie jest specjalnie trudne.
